Đô thị hoá là xu hướng phát triển tất yếu của thế giới. Năm 2021, ti lệ dân thành thị của thế giới là 56%; trong các châu lục, thấp nhất là châu Phi (44%) và cao nhất là châu Mỹ (hơn 80%). Vậy, đô thị hoá ở Việt Nam đạt mức độ nào, có đặc điểm gì và ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của nước ta?
I. ĐẶC ĐIỂM ĐÔ THỊ HÓA Ở VIỆT NAM
CH: Dựa vào thông tin mục I, hãy trình bày đặc điểm đô thị hóa ở nước ta.
II. MẠNG LƯỚI ĐÔ THỊ VIỆT NAM
CH: Dựa vào thông tin mục II và hiểu biết của bản thân, hãy:
- Trình bày sự phân bố mạng lưới đô thị ở nước ta.
- Kể tên một số đô thị biển và đô thị dọc theo quốc lộ 1 của nước ta.
III. ẢNH HƯỞNG CỦA ĐÔ THỊ HÓA
CH: Dựa vào thông tin mục III, hãy phân tích ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta.
LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG
CH:Vẽ sơ đồ thể hiện ảnh hưởng của đô thị hoá đến phát triển kinh tế – xã hội ở nước ta.
CH: Sưu tầm thông tin và giới thiệu về một đô thị ở nước ta mà em quan tâm.
PHẦN II .Lời giải tham khảo
BÀI 8. ĐÔ THỊ HÓA
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
MỞ ĐẦU
Đô thị hoá là xu hướng phát triển tất yếu của thế giới. Năm 2021, tỉ lệ dân thành thị của thế giới là 56%; trong các châu lục, thấp nhất là châu Phi (44%) và cao nhất là châu Mỹ (hơn 80%). Vậy, đô thị hoá ở Việt Nam đạt mức độ nào, có đặc điểm gì và ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển của nước ta?
I. ĐẶC ĐIỂM ĐÔ THỊ HÓA Ở VIỆT NAM
CH: Dựa vào thông tin mục I, hãy trình bày đặc điểm đô thị hóa ở nước ta.
Đặc điểm đô thị hóa ở Việt Nam được thể hiện qua các khía cạnh sau:
Tốc độ đô thị hóa nhanh: Trong những thập kỷ qua, tốc độ đô thị hóa ở Việt Nam đã gia tăng đáng kể, đặc biệt từ khi đất nước đổi mới (1986). Tỉ lệ dân thành thị tăng nhanh qua các năm, phản ánh xu hướng chuyển dịch dân số từ nông thôn ra đô thị.
Quá trình đô thị hóa gắn với công nghiệp hóa, hiện đại hóa: Đô thị hóa ở Việt Nam không chỉ là sự tăng trưởng về dân số đô thị mà còn gắn liền với sự phát triển các khu công nghiệp, khu chế xuất và cơ sở hạ tầng hiện đại.
Phân bố đô thị chưa đồng đều: Các đô thị tập trung chủ yếu ở vùng Đồng bằng sông Hồng, Đông Nam Bộ và duyên hải miền Trung. Nhiều đô thị lớn nằm ở các khu vực kinh tế trọng điểm.
Hình thành nhiều loại hình đô thị: Việt Nam có hệ thống đô thị đa dạng từ đô thị đặc biệt như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh đến các đô thị nhỏ và trung bình.
II. MẠNG LƯỚI ĐÔ THỊ VIỆT NAM
CH: Dựa vào thông tin mục II và hiểu biết của bản thân, hãy:
Trình bày sự phân bố mạng lưới đô thị ở nước ta.
Sự phân bố mạng lưới đô thị ở Việt Nam như sau:
Tập trung cao ở các khu vực kinh tế trọng điểm: Các đô thị lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng tập trung ở các vùng kinh tế trọng điểm miền Bắc, miền Trung và miền Nam. Đây là các trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa quan trọng của cả nước.
Khu vực đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ: Đây là hai vùng có mật độ đô thị hóa cao nhất, nhờ sự phát triển mạnh mẽ của công nghiệp, dịch vụ và thương mại.
Các đô thị ven biển: Nhiều đô thị tập trung dọc bờ biển, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế biển và dịch vụ du lịch.
Phân bố thưa thớt ở miền núi và vùng sâu, vùng xa: Các đô thị ở đây thường nhỏ, mật độ dân số thấp, điều kiện phát triển còn hạn chế.
Kể tên một số đô thị biển và đô thị dọc theo quốc lộ 1 của nước ta.
Đô thị biển: Hạ Long (Quảng Ninh), Hải Phòng, Đà Nẵng, Nha Trang (Khánh Hòa), Vũng Tàu (Bà Rịa - Vũng Tàu).
Đô thị dọc theo quốc lộ 1: Hà Nội, Vinh (Nghệ An), Huế (Thừa Thiên Huế), Đà Nẵng, Quy Nhơn (Bình Định), Nha Trang, TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ.
III. ẢNH HƯỞNG CỦA ĐÔ THỊ HÓA
CH: Dựa vào thông tin mục III, hãy phân tích ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta.
Đô thị hóa có ảnh hưởng quan trọng đến sự phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam:
Tích cực:
Thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ. Các khu vực đô thị trở thành trung tâm sản xuất và thương mại lớn.Tăng cường phát triển cơ sở hạ tầng, giao thông, y tế, giáo dục và các dịch vụ công cộng.Tạo ra cơ hội việc làm và nâng cao mức sống của người dân nhờ sự phát triển của các ngành kinh tế.Đẩy mạnh hội nhập quốc tế thông qua các đô thị lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh.
Hạn chế:
Gây áp lực lên cơ sở hạ tầng đô thị, dẫn đến tình trạng quá tải giao thông, ô nhiễm môi trường và thiếu nhà ở.Gia tăng bất bình đẳng xã hội giữa khu vực đô thị và nông thôn.Suy giảm quỹ đất nông nghiệp, ảnh hưởng đến sản xuất lương thực.
LUYỆN TẬP, VẬN DỤNG
CH: Vẽ sơ đồ thể hiện ảnh hưởng của đô thị hóa đến phát triển kinh tế – xã hội ở nước ta.
Sơ đồ có thể được trình bày dưới dạng sau:
Đô thị hóaTích cực:Chuyển dịch cơ cấu kinh tế.Phát triển cơ sở hạ tầng.Tăng cơ hội việc làm.Thúc đẩy hội nhập quốc tế.
Hạn chế:Áp lực lên cơ sở hạ tầng.Gia tăng bất bình đẳng.Suy giảm đất nông nghiệp.
CH: Sưu tầm thông tin và giới thiệu về một đô thị ở nước ta mà em quan tâm.
Ví dụ: Thành phố Đà Nẵng
Đà Nẵng là một trong những đô thị lớn ở miền Trung Việt Nam, được biết đến là thành phố đáng sống nhất cả nước. Thành phố có vị trí chiến lược với cảng biển lớn, sân bay quốc tế và nhiều danh lam thắng cảnh như Ngũ Hành Sơn, bán đảo Sơn Trà, bãi biển Mỹ Khê. Đà Nẵng cũng là trung tâm kinh tế, văn hóa và giáo dục của miền Trung.
