BÀI 5. VẤN ĐỀ SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRỌNG SGK
MỞ ĐẦU
Tài nguyên thiên nhiên là nguồn nguyên liệu quan trọng để phát triển kinh tế của đất nước. Môi trường là không gian sống, là nơi chứa các chất thải làm con người và sinh vật tạo ra. Hiện nay, nhiều loại tài nguyên thiên nhiên của nước ta đang bị suy giảm, nhiều địa phương có dấu hiệu bị ô nhiễm môi trường. Cần phải làm gì để sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường?
I. VẤN ĐỀ SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
CH1: Dựa vào thông tin mục 1 và hiểu biết về bản thân, hãy:
- Trình bày và giải thích suy giảm tài nguyên đất ở nước ta.
- nêu một số giải pháp sử dụng hợp lý tài nguyên đất ở nước ta.
CH2: Xem thông tin mục 2 và hiểu rõ về bản thân, hãy:
- Trình bày và giải thích suy giảm tài nguyên sinh vật ở nước ta.
- Đưa ra một số giải pháp sử dụng hợp lý tài nguyên sinh vật ở nước ta.
CH3: Dựa vào mục 3 thông tin và hiểu rõ về bản thân, hãy:
- Trình bày và giải thích suy giảm tài nguyên nước ở nước ta.
- Nêu một số giải pháp sử dụng hợp lý tài nguyên nước ở nước ta.
II. VẤN ĐỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
CH: Dựa vào thông tin mục 1, hãy chứng minh và giải thích trạng thái ô nhiễm môi trường ở nước ta?
CH: Dựa vào thông tin mục 2, nêu một số giải pháp bảo vệ môi trường ở nước ta?
LUYỆN TẬP, VẬN ĐỘNG
CH: Tại sao vấn đề sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường được quan tâm đặc biệt ở nước ta hiện nay?
CH: Viết đoạn văn ngắn tuyên truyền cho mọi người trong cộng đồng tham gia vào công việc sử dụng hợp lý tài nguyên hoặc bảo vệ môi trường ở địa phương.
PHẦN II .Lời giải tham khảo
MỞ ĐẦU
Tài nguyên thiên nhiên và môi trường là nền tảng quan trọng cho sự phát triển bền vững của đất nước. Tuy nhiên, hiện trạng suy giảm tài nguyên thiên nhiên và ô nhiễm môi trường đang đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt. Để giải quyết vấn đề này, cần có giải pháp sử dụng tài nguyên hợp lý và bảo vệ môi trường.
I. VẤN ĐỀ SỬ DỤNG HỢP LÍ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
CH1: Trình bày và giải thích sự suy giảm tài nguyên đất ở nước ta. Sự suy giảm tài nguyên đất ở nước ta có thể hiện ra hiện tượng mòn mòn, bạc màu đất, và thu hẹp diện tích đất canh tác. Nguyên nhân chính là:
Xói mòn đất : Do tình trạng phát triển rừng, làm mất lớp phủ thực vật tự nhiên, dẫn đến trôi tầng đất mặt.
Bạc màu đất : Việc canh tác thiếu khoa học, sử dụng hóa chất nông nghiệp, và đơn vị không hợp lý làm giảm chất lượng đất.
Quá trình đô thị hóa và công nghiệp hóa : Chuyển đổi đất nông nghiệp thành đất xây dựng làm giảm diện tích đất cánh tác.
Giải pháp sử dụng hợp lý tài nguyên đất ở nước ta:
Áp dụng các biện pháp nông nghiệp bền vững như luân canh, xen canh, trồng cây che phủ đất.
Có nhiều chế độ phát triển rừng, bảo vệ nguồn gốc rừng và trồng rừng mới.
Quy hoạch đất đai hợp lý, tránh lãng phí tài nguyên đất cho các mục tiêu không đạt hiệu quả.
CH2: Trình bày và giải thích suy giảm tài nguyên sinh vật ở nước ta. Sự suy giảm tài nguyên sinh vật thể hiện qua việc mất đi nhiều loài động vật, thực vật quý hiếm và giảm diện tích các hệ sinh thái tự nhiên. Nguyên nhân chính:
Phát rừng và thu hẹp môi trường sống tự nhiên : Hoạt động khai thác gỗ, đốt rừng làm nương rẫy, và mở rộng đất nông nghiệp làm mất nơi cư trú của các loài sinh vật.
Khai thác quá trình : Săn bắn, đánh bắt thủy sản sạch bãi, sử dụng thuốc nổ, hóa chất độc hại suy giảm đa dạng sinh học.
Ô nhiễm môi trường : Nước thải, chất thải công nghiệp gây ảnh hưởng xấu đến môi trường sống của sinh vật.
Giải pháp sử dụng hợp lý tài nguyên sinh vật ở nước ta:
Xây dựng và mở rộng các khu bảo tồn thiên nhiên, vườn quốc gia.
Tăng cường kiểm soát việc khai thác tài nguyên sinh vật, xử lý chất béo các hành vi phạm.
Nâng cấp cộng đồng nhận thức để bảo vệ đa dạng sinh học.
CH3: Trình bày và giải thích suy giảm tài nguyên nước ở nước ta. Sự suy giảm tài nguyên nước ở nước ta biểu hiện tình trạng cạn kiệt nguồn nước, ô nhiễm nước, và mất cân bằng trong phân bổ nước. Nguyên nhân chính:
Khai thác không bền vững : Khai thác nước ngầm và nước mặt quá trình dẫn đến leo cạn, cạn kiệt nguồn nước.
Ô nhiễm nước : Chất thải công nghiệp, nông nghiệp và sinh hoạt không được xử lý thải trực tiếp vào sông, hồ.
Biến đổi khí hậu : Gió hạn hán, xâm nhập mặn, và làm thay đổi chu kỳ nước.
Giải pháp sử dụng hợp lý tài nguyên nước ở nước ta:
Áp dụng công nghệ tiết kiệm nước trong nông nghiệp, công nghiệp.
Xây dựng hệ thống xử lý nước thải trước khi xả môi trường.
Trồng rừng và bảo vệ nguồn nước đầu nguồn.
II. VẤN ĐỀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
CH: Chứng minh và giải thích hiện trạng ô nhiễm môi trường ở nước ta. Hiện trường môi trường ô nhiễm trạng thái ở nước ta có thể xác định được:
Ô nhiễm không khí : Khí thải từ các phương tiện giao thông, nhà máy công nghiệp và hoạt động sinh hoạt gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Ô nhiễm nước : Các dòng sông lớn như sông Tô Lịch, sông Sài Gòn bị nhiễm độc nguy hiểm do nước thải chưa qua xử lý.
Ô nhiễm đất : Rác thải sinh hoạt và công nghiệp không được xử lý đúng cách gây ô nhiễm đất và nước bổ sung.
CH: nêu một số giải pháp bảo vệ môi trường ở nước ta.
Tăng cường xử lý rác, phân loại rác từ nguồn.
Phát triển năng lượng tái tạo và giảm sử dụng năng lượng hóa thạch.
đẩy mạnh công tuyên truyền, giáo dục về ý thức bảo vệ môi trường.
Xây dựng chính sách pháp luật và xử lý các hành vi gây ô nhiễm nhiễm trùng.
LUYỆN TẬP, VẬN ĐỘNG
CH: Tại sao vấn đề sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường được quan tâm đặc biệt ở nước ta hiện nay?
Nước ta đang đối mặt với suy giảm béo nghiêm trọng về tài nguyên thiên nhiên và ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người và sự phát triển bền vững.
Việc sử dụng hợp lý tài nguyên và bảo vệ môi trường là điều kiện tiên quyết để duy trì hệ sinh thái, giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và đảm bảo chất lượng cuộc sống cho thế hệ tương lai.
CH: Viết đoạn văn ngắn tuyên truyền cho mọi người trong cộng đồng tham gia vào công việc sử dụng hợp lý tài nguyên hoặc bảo vệ môi trường ở địa phương. “Hãy cùng nhau hành động vì một môi trường xanh – sạch – đẹp! Mỗi người trong chúng ta có thể góp phần bảo vệ môi trường bằng cách phân loại rác thải, sử dụng tiết kiệm điện, nước và hạn chế sử dụng túi nilon. Hãy bảo vệ cây xanh, trồng thêm nhiều cây xanh ở khu vực công cộng và tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường sinh thái định kỳ. Hành động nhỏ hôm nay sẽ mang lại tương lai tươi sáng cho con em ta”
