Bên cạnh tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa, thiên nhiên nước ta còn có sự phân hoá rõ nét trong không gian theo chiều Bắc - Nam, Đông – Tây và theo độ cao. Từ đó, đã hình thành nên các miến địa lí tự nhiên. Vậy, sự phân hoá thiên nhiên có ảnh hưởng như thế nào đến phát triển kinh tế - xã hội đất nước?
I. THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA ĐA DẠNG
CH: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy chứng minh sự phân hóa của thiên nhiên Việt Nam theo chiều Bắc - Nam.
CH: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy cho biết thiên nhiên Việt Nam có sự phân hóa như thế nào theo chiều Đông – Tây. Lấy ví dụ cụ thể.
CH: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy chứng minh sự phân hóa của thiên nhiên Việt Nam theo độ cao?
II. CÁC MIỀN ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN
CH: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy trình bày đặc điểm tự nhiên của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ?
CH: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy trình bày đặc điểm tự nhiên của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ?
CH: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy trình bày đặc điểm tự nhiên của miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ?
III. ẢNH HƯỞNG CỦA SỰ PHÂN HÓA THIÊN NHIÊN ĐẾN PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
CH: Dựa vào thông tin trong bài, hãy phân tích ảnh hưởng của sự phân hóa đa dạng thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội nước ta.
LUYỆN TẬP
CH: Lựa chọn 2 miền tự nhiên của nước ta, trình bày những điểm khác nhau về tự nhiên giữa 2 miền đã chọn.
CH: Lấy ví dụ cụ thể về ảnh hưởng của sự phân hoá đa dạng thiên nhiên đến phát triển kinh tế – xã hội nước ta.
VẬN DỤNG
CH: Sưu tầm hình ảnh thể hiện sự phân hoá đa dạng của thiên nhiên nước ta.
PHẦN II .Lời giải tham khảo
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
MỞ ĐẦU Bên cạnh tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa, thiên nhiên nước ta còn có sự phân hoá rõ nét trong không gian theo chiều Bắc - Nam, Đông – Tây và theo độ cao. Từ đó, đã hình thành nên các miền địa lí tự nhiên. Sự phân hoá thiên nhiên có ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
I. THIÊN NHIÊN PHÂN HÓA ĐA DẠNG
Câu hỏi: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy chứng minh sự phân hóa của thiên nhiên Việt Nam theo chiều Bắc - Nam.
Thiên nhiên Việt Nam phân hóa rõ rệt theo chiều Bắc - Nam, biểu hiện qua sự thay đổi khí hậu, thảm thực vật và hệ sinh thái:
Khí hậu:Miền Bắc có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với mùa đông lạnh (nhiệt độ trung bình thấp nhất dưới 18°C). Miền Nam có khí hậu cận xích đạo với nền nhiệt độ cao quanh năm (trung bình trên 25°C) và phân hóa thành hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô.Các tỉnh từ đèo Hải Vân trở ra chịu tác động của gió mùa Đông Bắc vào mùa đông, trong khi miền Nam ít chịu ảnh hưởng.
Thảm thực vật:Miền Bắc có các loại cây ưa lạnh như chè, mận, đào, trong khi miền Nam trồng các cây nhiệt đới như cao su, cà phê, dừa.Rừng miền Bắc chủ yếu là rừng lá rộng, rừng miền Nam là rừng nhiệt đới xanh quanh năm.
Hệ sinh thái:Ở miền Bắc có các hệ sinh thái vùng núi thấp và trung bình, miền Nam phát triển hệ sinh thái rừng ngập mặn và đất ngập nước đặc trưng ở đồng bằng sông Cửu Long.
Câu hỏi: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy cho biết thiên nhiên Việt Nam có sự phân hóa như thế nào theo chiều Đông – Tây. Lấy ví dụ cụ thể.
Sự phân hóa thiên nhiên theo chiều Đông - Tây được thể hiện qua địa hình, khí hậu và thảm thực vật:
Địa hình:Vùng phía Đông chủ yếu là đồng bằng ven biển và đồi núi thấp, trong khi vùng phía Tây là vùng núi cao và cao nguyên. Ví dụ, dãy Hoàng Liên Sơn ở phía Tây Bắc là vùng núi cao nhất cả nước, trong khi phía Đông chủ yếu là các đồng bằng như đồng bằng sông Hồng, đồng bằng duyên hải miền Trung.
Khí hậu:Phía Đông gần biển, khí hậu chịu ảnh hưởng của biển, mưa nhiều hơn; phía Tây nằm trong nội địa, chịu hiệu ứng phơn từ gió mùa Tây Nam, khô nóng rõ rệt vào mùa hạ.Ví dụ: Ở Bắc Trung Bộ, vùng Đông Trường Sơn mưa nhiều (như Huế), còn Tây Trường Sơn khô nóng do hiệu ứng phơn.
Thảm thực vật:Phía Đông có rừng nhiệt đới ẩm và rừng ngập mặn ven biển; phía Tây có rừng khô nhiệt đới và hệ sinh thái vùng núi.
Câu hỏi: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy chứng minh sự phân hóa của thiên nhiên Việt Nam theo độ cao.
Sự phân hóa thiên nhiên theo độ cao rõ ràng qua nhiệt độ, lượng mưa và thảm thực vật:
Khí hậu:Ở độ cao dưới 600m: Nhiệt đới nóng ẩm, nhiệt độ trung bình trên 25°C.Ở độ cao từ 600m - 2600m: Khí hậu mát mẻ hơn, nhiệt độ giảm dần theo độ cao (trung bình giảm 0,6°C mỗi 100m). Ví dụ, Sa Pa ở độ cao 1500m có khí hậu cận ôn đới.Trên 2600m: Khí hậu ôn đới lạnh, có băng tuyết vào mùa đông ở một số nơi như đỉnh Fansipan.
Thảm thực vật:Vùng thấp: Chủ yếu là rừng nhiệt đới xanh quanh năm.Vùng trung bình: Rừng hỗn hợp cây lá rộng và lá kim.Vùng núi cao: Rừng lá kim hoặc trảng cỏ, cây bụi.
II. CÁC MIỀN ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN
Câu hỏi: Dựa vào hình 3.1 và thông tin trong bài, hãy trình bày đặc điểm tự nhiên của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ.
Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ có địa hình chủ yếu là núi thấp, xen kẽ đồi trung du và đồng bằng. Các dãy núi chạy theo hình cánh cung (cánh cung Đông Triều, Ngân Sơn).
Thảm thực vật: Miền Nam có hệ sinh thái rừng ngập mặn lớn nhất cả nước, đồng bằng có hệ thống kênh rạch dày đặc.
Hệ sinh thái biển phong phú, có các vịnh đẹp như Nha Trang.
III. ẢNH HƯỞNG CỦA SỰ PHÂN HÓA THIÊN NHIÊN ĐẾN PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, hãy phân tích ảnh hưởng của sự phân hóa đa dạng thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội nước ta.
Nông nghiệp:Sự phân hóa theo Bắc - Nam giúp phát triển đa dạng cây trồng (chè ở miền Bắc, cà phê ở Tây Nguyên, lúa ở đồng bằng Nam Bộ).Vùng núi cao phát triển cây ăn quả, dược liệu.
Lâm nghiệp:Tài nguyên rừng phong phú, rừng ngập mặn ở Nam Bộ đóng vai trò quan trọng trong nuôi trồng thủy sản.
Du lịch:Sự đa dạng cảnh quan (vịnh Hạ Long, Fansipan, đồng bằng sông Cửu Long) thúc đẩy du lịch.
Ngư nghiệp:Vùng ven biển dài và hệ sinh thái biển phong phú tạo điều kiện cho nuôi trồng, đánh bắt thủy sản.
LUYỆN TẬP
Câu hỏi: Lựa chọn 2 miền tự nhiên của nước ta, trình bày những điểm khác nhau về tự nhiên giữa 2 miền đã chọn.
So sánh miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ với miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ:
Khí hậu: Miền Bắc có mùa đông lạnh, miền Nam nóng quanh năm.
Địa hình: Miền Bắc là núi thấp xen đồng bằng; miền Nam là đồng bằng lớn, cao nguyên và núi thấp.
Thảm thực vật: Miền Bắc có rừng nhiệt đới ẩm; miền Nam có rừng ngập mặn, rừng khô.
Câu hỏi: Lấy ví dụ cụ thể về ảnh hưởng của sự phân hoá đa dạng thiên nhiên đến phát triển kinh tế – xã hội nước ta.
Ví dụ:
Miền Bắc phát triển cây công nghiệp ngắn ngày như chè, hoa màu; miền Nam phát triển cây công nghiệp dài ngày như cao su, cà phê.
Miền núi phía Bắc phát triển du lịch leo núi (Fansipan), Nam Bộ phát triển du lịch sông nước.
VẬN DỤNG
Câu hỏi: Sưu tầm hình ảnh thể hiện sự phân hoá đa dạng của thiên nhiên nước ta.
