BÀI 26. PHÁT TRIỂN KINH TẾ – XÃ HỘI Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
MỞ ĐẦU
Đồng bằng sông Hồng là vùng có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, môi trường và an ninh quốc phòng của cả nước; nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hoá, lịch sử đặc sắc của dân tộc. Vậy, làm thế nào để vừa khai thác hiệu quả các thế mạnh của Đồng bằng sông Hồng vừa làm cho vùng thực sự là vùng động lực phát triển hàng đầu, có vai trò định hướng quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước?
I. KHÁI QUÁT
CH: Dựa vào hình 26.1 và thông tin trong bài, hãy:
- Trình bày vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ của Đồng bằng sông Hồng.
- Nêu đặc điểm dân số của vùng
II. THẾ MẠNH VÀ HẠN CHẾ ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ – XÃ HỘI
CH: Dựa vào hình 26.1 và thông tin trong bài, hãy phân tích các thế mạnh và hạn chế chủ yếu của Đồng bằng sông Hồng trong phát triển kinh tế – xã hội.
III. MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ – XÃ HỘI
CH: Dựa vào hình 26.2 và thông tin trong bài, hãy:
- Phân tích tình hình phát triển công nghiệp của vùng Đồng bằng sông Hồng.
- Nêu định hướng phát triển công nghiệp của vùng.
CH: Dựa vào hình 26.2 và thông tin trong bài, hãy:
- Phân tích tình hình phát triển ngành dịch vụ của vùng Đồng bằng sông Hồng.
- Nêu định hướng phát triển ngành dịch vụ của vùng.
LUYỆN TẬP
CH: Dựa vào hình 26.1, kể tên một số trung tâm công nghiệp và các ngành công nghiệp tiêu biểu của vùng Đồng bằng sông Hồng.
CH: Cho ví dụ về thế mạnh để phát triển ngành dịch vụ của vùng Đồng bằng sông Hồng.
VẬN DỤNG
CH: Viết bài giới thiệu về một di sản thế giới ở vùng Đồng bằng sông Hồng.
PHẦN II .Lời giải tham khảo
BÀI 26: PHÁT TRIỂN KINH TẾ – XÃ HỘI Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG
MỞ ĐẦU
Câu hỏi:
Làm thế nào để vừa khai thác hiệu quả các thế mạnh của Đồng bằng sông Hồng vừa làm cho vùng thực sự là vùng động lực phát triển hàng đầu, có vai trò định hướng quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước?
Trả lời: Để khai thác hiệu quả các thế mạnh của Đồng bằng sông Hồng, cần có chiến lược phát triển đồng bộ trên các mặt như: phát huy tiềm năng kinh tế nhờ vị trí địa lí chiến lược; đầu tư vào nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ; bảo tồn các giá trị văn hoá – lịch sử của vùng; đồng thời, chú trọng bảo vệ môi trường và tăng cường an ninh quốc phòng để duy trì ổn định và phát triển bền vững.
I. KHÁI QUÁT
Câu hỏi 1: Dựa vào hình 26.1 và thông tin trong bài, hãy trình bày vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ của Đồng bằng sông Hồng.
Trả lời: Đồng bằng sông Hồng nằm ở phía Bắc Việt Nam, thuộc khu vực đồng bằng châu thổ lớn nhất cả nước. Phạm vi lãnh thổ gồm 11 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình, Hưng Yên, Thái Bình, Hải Dương và Vĩnh Phúc. Vùng giáp với Trung du và miền núi Bắc Bộ ở phía Bắc và Tây Bắc, giáp Vịnh Bắc Bộ ở phía Đông Nam, và giáp Bắc Trung Bộ ở phía Nam.
Câu hỏi 2: Nêu đặc điểm dân số của vùng.
Trả lời: Đồng bằng sông Hồng là vùng có mật độ dân số cao nhất cả nước, với quy mô dân số lớn, tập trung đông ở các đô thị lớn như Hà Nội và Hải Phòng. Đây là vùng có nguồn lao động dồi dào, trình độ lao động cao, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghiệp, dịch vụ và khoa học công nghệ. Tuy nhiên, áp lực dân số cũng tạo ra thách thức trong việc giải quyết các vấn đề về việc làm, an sinh xã hội và môi trường.
II. THẾ MẠNH VÀ HẠN CHẾ ĐỐI VỚI QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ – XÃ HỘI
Câu hỏi: Dựa vào hình 26.1 và thông tin trong bài, hãy phân tích các thế mạnh và hạn chế chủ yếu của Đồng bằng sông Hồng trong phát triển kinh tế – xã hội.
Trả lời: Thế mạnh:
Vị trí địa lí thuận lợi: Nằm gần trung tâm kinh tế lớn và có hệ thống giao thông phát triển đồng bộ, thuận tiện cho việc giao lưu trong nước và quốc tế.
Tài nguyên đất đai phong phú, phù sa màu mỡ, thích hợp cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trồng lúa.
Dân cư đông, nguồn lao động dồi dào, có trình độ và khả năng tiếp thu khoa học – công nghệ nhanh.
Nền văn hoá đa dạng, nhiều di sản lịch sử và danh lam thắng cảnh, là thế mạnh để phát triển du lịch.
Hạn chế:
Mật độ dân số cao gây áp lực lên đất đai, tài nguyên và môi trường.
Cơ sở hạ tầng, đặc biệt ở nông thôn, chưa đồng bộ.
Tình trạng ô nhiễm môi trường, nước thải và rác thải tại các khu đô thị và khu công nghiệp ngày càng nghiêm trọng.
III. MỘT SỐ VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ – XÃ HỘI
Câu hỏi 1: Dựa vào hình 26.2 và thông tin trong bài, hãy phân tích tình hình phát triển công nghiệp của vùng Đồng bằng sông Hồng.
Trả lời: Đồng bằng sông Hồng là vùng phát triển công nghiệp hàng đầu cả nước, với nhiều khu công nghiệp tập trung tại Hà Nội, Hải Phòng, Bắc Ninh, và Hải Dương. Các ngành công nghiệp chủ lực gồm chế biến thực phẩm, sản xuất điện tử, cơ khí, và dệt may. Tuy nhiên, tốc độ đô thị hóa nhanh cũng làm tăng nhu cầu mở rộng khu công nghiệp và hạ tầng kỹ thuật.
Câu hỏi 2: Nêu định hướng phát triển công nghiệp của vùng.
Trả lời: Định hướng phát triển công nghiệp của vùng bao gồm: phát triển các ngành công nghệ cao, thân thiện với môi trường; tăng cường xuất khẩu; xây dựng hệ thống khu công nghiệp theo hướng hiện đại và bền vững; và liên kết chặt chẽ giữa công nghiệp với các ngành kinh tế khác.
Câu hỏi 3: Dựa vào hình 26.2 và thông tin trong bài, hãy phân tích tình hình phát triển ngành dịch vụ của vùng Đồng bằng sông Hồng.
Trả lời: Ngành dịch vụ phát triển mạnh, đặc biệt là các ngành thương mại, du lịch, tài chính, và vận tải. Hà Nội và Hải Phòng là hai trung tâm dịch vụ lớn nhất. Dịch vụ du lịch dựa trên các di sản văn hoá, lịch sử như Hoàng thành Thăng Long, Vịnh Hạ Long.
Câu hỏi 4: Nêu định hướng phát triển ngành dịch vụ của vùng.
Trả lời: Định hướng phát triển ngành dịch vụ bao gồm: tăng cường đầu tư vào hạ tầng du lịch; phát triển các loại hình dịch vụ chất lượng cao như tài chính, giáo dục và y tế; mở rộng liên kết vùng và quốc tế; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ ngành dịch vụ.
LUYỆN TẬP
Câu hỏi 1: Dựa vào hình 26.1, kể tên một số trung tâm công nghiệp và các ngành công nghiệp tiêu biểu của vùng Đồng bằng sông Hồng.
Trả lời: Một số trung tâm công nghiệp tiêu biểu gồm: Hà Nội (sản xuất điện tử, cơ khí, hóa chất), Hải Phòng (đóng tàu, công nghiệp cảng), Bắc Ninh (công nghệ điện tử), và Hải Dương (chế biến nông sản, lắp ráp ô tô).
Câu hỏi 2: Cho ví dụ về thế mạnh để phát triển ngành dịch vụ của vùng Đồng bằng sông Hồng.
Trả lời: Thế mạnh bao gồm vị trí địa lí thuận lợi; hệ thống di sản văn hoá và danh lam thắng cảnh như Vịnh Hạ Long, Hoàng thành Thăng Long; cơ sở hạ tầng giao thông hiện đại kết nối vùng với các trung tâm kinh tế lớn trong và ngoài nước.
VẬN DỤNG
Câu hỏi: Viết bài giới thiệu về một di sản thế giới ở vùng Đồng bằng sông Hồng.
Trả lời:
Di sản Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội): Hoàng thành Thăng Long là quần thể di tích lịch sử gắn liền với lịch sử kinh đô Thăng Long của Việt Nam qua nhiều triều đại phong kiến. Được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới vào năm 2010, Hoàng thành Thăng Long nổi bật với các công trình kiến trúc cổ kính, giá trị khảo cổ học và lịch sử phong phú. Đây là biểu tượng của tinh thần tự hào dân tộc và là điểm đến du lịch quan trọng của Đồng bằng sông Hồng.
