BÀI 24. KHAI THÁC THỂ MẠNH Ở TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
MỞ ĐẦU
Trung du và miền núi Bắc Bộ (Trung du và miền núi phía Bắc) là vùng có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng của nước ta. Vùng có nhiều thế mạnh nổi bật về điều kiện tự nhiên và tài nguyên như khoáng sản, thuỷ điện, đất đai, khí hậu, là địa bàn sinh sống của nhiều dân tộc ít người đã tạo nên nền văn hoá đa dạng. Vậy, thế mạnh của vùng Trung du và miễn núi Bắc Bộ đang được khai thác như thế nào?
I. KHÁI QUÁT
CH: Dựa vào hình 24.1 và thông tin trong bài, hãy:
- Trình bày vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
- Nêu một số đặc điểm dân số của vùng.
II. KHAI THÁC CÁC THẾ MẠNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ
CH1: Dựa vào các hình 24.1, 24.2 và thông tin trong bài, hãy:
- Chứng minh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có thế mạnh về khoáng sản.
- Trình bày hiện trạng khai thác và chế biến một số loại khoáng sản.
- Nêu một số định hướng phát triển trong khai thác thế mạnh về khoáng sản của vùng.
CH2: Dựa vào các hình 24.1, 24.2 và thông tin trong bài, hãy:
- Chứng minh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có thế mạnh về thuỷ điện.
- Trình bày hiện trạng và định hướng phát triển trong khai thác thế mạnh về thuỷ điện của vùng.
CH3: Dựa vào các hình 24.1, 24.2 và thông tin trong bài, hãy:
- Chứng minh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có thế mạnh về cây trồng có nguồn gốc cận nhiệt, ôn đới.
- Trình bày hiện trạng và định hướng phát triển trong khai thác thế mạnh về cây trồng có nguồn gốc cận nhiệt, ôn đới của vùng.
CH4: Dựa vào các hình 24.1, 24.2 và thông tin trong bài, hãy:
- Chứng minh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có thế mạnh về chăn nuôi gia súc lớn.
- Trình bày hiện trạng và định hướng phát triển trong khai thác thế mạnh về chăn nuôi gia súc lớn của vùng.
LUYỆN TẬP
CH: Dựa vào hình 24.2, xác định sự phân bố một số cây trồng, vật nuôi ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, hoàn thành thông tin theo bảng dưới đây vào vở:
Cây trồng vật nuôi
Phân bố (tỉnh)
Chè
?
Cây ăn quả
?
Trâu
?
Bò
?
VẬN DỤNG
CH: Sưu tầm một số hình ảnh tiêu biểu thể hiện thế mạnh của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ để biên tập một video hoặc viết một bài giới thiệu ngắn về thế mạnh đó.
PHẦN II .Lời giải tham khảo
BÀI 24: KHAI THÁC THỂ MẠNH Ở TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ
MỞ ĐẦU
Trung du và miền núi Bắc Bộ là khu vực có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng và sở hữu nhiều tiềm năng phát triển kinh tế nhờ điều kiện tự nhiên và tài nguyên phong phú. Thế mạnh của vùng này đang được khai thác hiệu quả qua các ngành kinh tế như khai khoáng, thuỷ điện, nông nghiệp và chăn nuôi gia súc lớn.
I. KHÁI QUÁT
Câu hỏi: Dựa vào hình 24.1 và thông tin trong bài, hãy:
1. Trình bày vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ.
Vị trí địa lí: Nằm ở phía Bắc của Việt Nam, tiếp giáp với Trung Quốc ở phía Bắc, Lào ở phía Tây, và đồng bằng sông Hồng ở phía Nam. Vùng này trải dài từ vùng núi phía Tây đến vùng trung du ở phía Đông.
Phạm vi lãnh thổ: Bao gồm 15 tỉnh, chia thành hai tiểu vùng:Đông Bắc: Bao gồm các tỉnh như Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Lạng Sơn, Quảng Ninh...Tây Bắc: Bao gồm các tỉnh như Lào Cai, Yên Bái, Điện Biên, Lai Châu, Sơn La...
2. Nêu một số đặc điểm dân số của vùng.
Là nơi sinh sống của nhiều dân tộc thiểu số như Tày, Nùng, Thái, Mông, Dao...
Mật độ dân số thấp hơn so với trung bình cả nước.Tỉ lệ gia tăng tự nhiên còn cao, nhưng chất lượng lao động cần được cải thiện.
II. KHAI THÁC CÁC THẾ MẠNH PHÁT TRIỂN KINH TẾ
Câu hỏi 1: Dựa vào các hình 24.1, 24.2 và thông tin trong bài, hãy:
1. Chứng minh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có thế mạnh về khoáng sản.
Vùng này có trữ lượng khoáng sản lớn nhất cả nước với hơn 30 loại khoáng sản. Các loại chính:Than: Quảng Ninh là vùng khai thác than lớn nhất Việt Nam.Sắt: Có trữ lượng lớn ở Yên Bái, Thái Nguyên.Apatit: Lào Cai là vùng có trữ lượng apatit lớn.Đồng, vàng, chì, kẽm: Có ở các tỉnh như Cao Bằng, Bắc Kạn.
2. Trình bày hiện trạng khai thác và chế biến một số loại khoáng sản.
Hiện trạng:Khai thác than ở Quảng Ninh đạt mức công nghiệp, chiếm tỉ trọng lớn trong xuất khẩu.Apatit được khai thác phục vụ ngành sản xuất phân bón.Các loại khoáng sản kim loại (sắt, đồng, chì, kẽm) được khai thác nhưng công nghệ chế biến còn lạc hậu.
3. Nêu một số định hướng phát triển trong khai thác thế mạnh về khoáng sản của vùng.
Tăng cường đầu tư công nghệ khai thác và chế biến để giảm tổn thất tài nguyên.
Phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ nhằm gia tăng giá trị của sản phẩm khoáng sản.
Đẩy mạnh bảo vệ môi trường trong quá trình khai thác.
Câu hỏi 2: Dựa vào các hình 24.1, 24.2 và thông tin trong bài, hãy:
1. Chứng minh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có thế mạnh về thuỷ điện.
Là khu vực có tiềm năng thuỷ điện lớn nhất cả nước do hệ thống sông suối dày đặc và độ dốc cao, tiêu biểu:Sông Đà: Nhà máy thuỷ điện Hoà Bình, Sơn La.Sông Gâm và sông Chảy: Các nhà máy như Tuyên Quang.
2. Trình bày hiện trạng và định hướng phát triển trong khai thác thế mạnh về thuỷ điện của vùng.
Hiện trạng:Các nhà máy lớn như Hoà Bình, Sơn La đã đi vào hoạt động, góp phần cung cấp nguồn điện chủ lực cho quốc gia.Các nhà máy nhỏ đang được đầu tư để phục vụ nhu cầu địa phương.
Định hướng:Đẩy mạnh xây dựng các nhà máy thuỷ điện vừa và nhỏ.Kết hợp phát triển thuỷ điện với bảo vệ rừng đầu nguồn và môi trường sinh thái.
Câu hỏi 3: Dựa vào các hình 24.1, 24.2 và thông tin trong bài, hãy:
1. Chứng minh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có thế mạnh về cây trồng có nguồn gốc cận nhiệt, ôn đới.
Vùng này có khí hậu cận nhiệt và ôn đới nhờ độ cao lớn, thích hợp cho các loại cây:Chè: Được trồng nhiều ở Thái Nguyên, Yên Bái.Cây ăn quả ôn đới: Mận, đào, lê, tập trung ở Lào Cai, Sơn La.
2. Trình bày hiện trạng và định hướng phát triển trong khai thác thế mạnh về cây trồng có nguồn gốc cận nhiệt, ôn đới của vùng.
Hiện trạng:Chè trở thành sản phẩm xuất khẩu chủ lực, đặc biệt ở Thái Nguyên.Cây ăn quả ôn đới bước đầu được trồng trên quy mô lớn.
Định hướng:Mở rộng diện tích cây trồng, áp dụng khoa học kỹ thuật.Tăng cường quảng bá sản phẩm và tìm kiếm thị trường xuất khẩu.
Câu hỏi 4: Dựa vào các hình 24.1, 24.2 và thông tin trong bài, hãy:
1. Chứng minh vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ có thế mạnh về chăn nuôi gia súc lớn.
Địa hình nhiều đồng cỏ tự nhiên rộng lớn, khí hậu mát mẻ phù hợp với chăn nuôi:Trâu: Tập trung ở Cao Bằng, Bắc Kạn, Sơn La.Bò: Tập trung ở các khu vực Sơn La, Lào Cai.
2. Trình bày hiện trạng và định hướng phát triển trong khai thác thế mạnh về chăn nuôi gia súc lớn của vùng.
Hiện trạng:Chăn nuôi trâu, bò theo phương thức truyền thống, năng suất còn thấp.Chưa phát triển công nghiệp chế biến các sản phẩm từ gia súc.
Định hướng:Phát triển hình thức chăn nuôi tập trung, áp dụng kỹ thuật hiện đại.Đầu tư xây dựng các cơ sở chế biến để tăng giá trị sản phẩm.
LUYỆN TẬP
Câu hỏi: Dựa vào hình 24.2, xác định sự phân bố một số cây trồng, vật nuôi ở vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ, hoàn thành thông tin theo bảng dưới đây:
Cây trồng, vật nuôi
Phân bố (tỉnh)
Chè
Thái Nguyên, Yên Bái
Cây ăn quả
Lào Cai, Sơn La
Trâu
Cao Bằng, Bắc Kạn, Sơn La
Bò
Sơn La, Lào Cai
VẬN DỤNG
Câu hỏi: Sưu tầm một số hình ảnh tiêu biểu thể hiện thế mạnh của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ để biên tập một video hoặc viết một bài giới thiệu ngắn về thế mạnh đó.
Ví dụ: Viết bài giới thiệu về thế mạnh chè Thái Nguyên, nhà máy thuỷ điện Sơn La, hay văn hoá các dân tộc thiểu số như chợ phiên vùng cao. Hình ảnh minh hoạ bao gồm đồi chè xanh mướt, dòng sông Đà với nhà máy thuỷ điện hùng vĩ, và các phiên chợ rực rỡ sắc màu dân tộc.
