Vị trí địa lí (gồm vị trí tự nhiên, kinh tế, chính trị) là một trong những nguồn lực quan trọng, có thể đem lại những lợi thế cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Vậy, vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ ảnh hưởng như thế nào đến tự nhiên và kinh tế - xã hội nước ta?
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ
CH: Dựa vào bản đồ hành chính Việt Nam trang 6, 7 và thông tin trong bài, hãy xác định đặc điểm vị trí địa lí của nước ta.
II. PHẠM VI LÃNH THỔ
CH: Dựa vào bản đồ hành chính Việt Nam 6, 7 và thông tin trong bài, hãy xác định đặc điểm phạm vi lãnh thổ của nước ta?
III. ẢNH HƯỞNG CỦA VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, PHẠM VI LÃNH THỔ ĐẾN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ AN NINH QUỐC PHÒNG
CH: Dựa vào thông tin trong bài, hãy cho biết vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ ảnh hưởng đến tự nhiên nước ta như thế nào.
CH: Dựa vào thông tin trong bài, hãy phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đến kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng nước ta.
LUYỆN TẬP
CH: Dựa vào bản đồ hành chính Việt Nam và kiến thức đã học, hãy:
- Cho biết vùng biển Việt Nam tiếp giáp với vùng biển của những quốc gia nào?
- Kể tên một số tỉnh của nước ta vừa có biên giới quốc gia trên đất liền vừa có đường bờ biển.
VẬN DỤNG
Câu 1: Sử dụng các ứng dụng bản đồ trên internet để tìm hiểu vị trí địa lí của Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Câu 2: Sưu tầm thông tin và hình ảnh để trình bày về quá trình xác lập chủ quyền của nước ta trên quần đảo Hoàng sa, quần đảo Trường Sa từ trước đến nay.
PHẦN II .Lời giải tham khảo
BÀI GIẢI CHI TIẾT: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ
MỞ ĐẦU
Vị trí địa lí của một quốc gia đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định các lợi thế phát triển kinh tế - xã hội, tự nhiên và đảm bảo an ninh quốc phòng. Việt Nam, với vị trí địa lí độc đáo và phạm vi lãnh thổ rộng lớn, đã trở thành điểm nhấn quan trọng tại khu vực Đông Nam Á. Qua các câu hỏi dưới đây, chúng ta sẽ phân tích chi tiết vai trò của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ nước ta.
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ
Câu hỏi: Dựa vào bản đồ hành chính Việt Nam trang 6, 7 và thông tin trong bài, hãy xác định đặc điểm vị trí địa lí của nước ta.
Trả lời: Việt Nam nằm ở bán cầu Đông, trong khu vực Đông Nam Á, thuộc phần phía đông của bán đảo Đông Dương.
Vĩ độ và kinh độ: Nước ta trải dài từ khoảng 23°23' Bắc (đỉnh Lũng Cú, Hà Giang) đến 8°34' Bắc (mũi Cà Mau) về vĩ độ. Kinh độ trải rộng từ 102°09' Đông (xã Sín Thầu, Điện Biên) đến 109°30' Đông (đảo Bông Bay, Khánh Hòa).
Vị trí tiếp giáp:Phía bắc giáp Trung Quốc với đường biên giới dài khoảng 1.450 km.Phía tây giáp Lào (dài khoảng 2.067 km) và Campuchia (dài khoảng 1.137 km).Phía đông và đông nam giáp Biển Đông với bờ biển dài hơn 3.260 km (không kể các đảo).
Vị trí kinh tế: Việt Nam nằm trên tuyến đường giao thương hàng hải quốc tế, kết nối giữa Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, thuận lợi cho giao lưu kinh tế với các nước trong và ngoài khu vực.
Vị trí chính trị: Là cầu nối giữa các nước trong khu vực ASEAN, Việt Nam giữ vai trò quan trọng trong việc xây dựng hòa bình và hợp tác phát triển ở Đông Nam Á.
II. PHẠM VI LÃNH THỔ
Câu hỏi: Dựa vào bản đồ hành chính Việt Nam 6, 7 và thông tin trong bài, hãy xác định đặc điểm phạm vi lãnh thổ của nước ta.
Trả lời: Phạm vi lãnh thổ của Việt Nam bao gồm ba phần chính: đất liền, vùng biển và vùng trời.
Đất liền:
Diện tích đất liền là khoảng 331.212 km².Hình thể lãnh thổ kéo dài và hẹp ngang, chiều dài từ bắc xuống nam là khoảng 1.650 km, nơi hẹp nhất (Quảng Bình) chỉ khoảng 50 km.
Vùng biển:
Vùng biển rộng lớn, diện tích khoảng 1 triệu km², gồm các bộ phận: nội thủy, lãnh hải (12 hải lý), vùng tiếp giáp lãnh hải (24 hải lý), vùng đặc quyền kinh tế (200 hải lý) và thềm lục địa.Việt Nam có hơn 4.000 hòn đảo, trong đó hai quần đảo lớn là Hoàng Sa (Đà Nẵng quản lý) và Trường Sa (Khánh Hòa quản lý).
Vùng trời:
Là khoảng không gian bao trùm lên lãnh thổ đất liền và biển thuộc chủ quyền của Việt Nam.
III. ẢNH HƯỞNG CỦA VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, PHẠM VI LÃNH THỔ
Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, hãy cho biết vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ ảnh hưởng đến tự nhiên nước ta như thế nào.
Trả lời:
Khí hậu: Vị trí nằm trong vùng nội chí tuyến, gần Biển Đông nên khí hậu mang tính chất nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm quanh năm. Tác động của gió mùa Đông Bắc và Biển Đông làm khí hậu phân hóa thành các mùa rõ rệt.
Địa hình: Gần khu vực tiếp giáp lục địa và biển nên địa hình đa dạng, bao gồm đồi núi, đồng bằng ven biển và các bãi bồi ven sông.
Sinh vật: Nằm ở nơi giao thoa của các luồng di cư sinh vật từ lục địa và đại dương, Việt Nam có hệ sinh thái phong phú, đa dạng.
Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, hãy phân tích ảnh hưởng của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đến kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng nước ta.
Trả lời:
Kinh tế:
Vị trí gần các tuyến giao thông quốc tế và khu vực ASEAN tạo thuận lợi cho giao thương, thu hút đầu tư nước ngoài.Biển Đông giàu tài nguyên thiên nhiên (dầu khí, hải sản) và là nguồn cung cấp lớn cho ngành công nghiệp và ngư nghiệp.Vùng đồng bằng màu mỡ thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trồng lúa nước.
Xã hội:
Vị trí giao thoa văn hóa giữa các dân tộc trong khu vực Đông Nam Á, tạo nên sự đa dạng về văn hóa, ngôn ngữ và phong tục tập quán.Tiếp giáp với Biển Đông giúp phát triển du lịch biển, thu hút khách du lịch quốc tế.
An ninh quốc phòng:
Phạm vi lãnh thổ dài và có biển rộng nên cần chú trọng bảo vệ chủ quyền lãnh hải, đặc biệt là hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.Là nơi giao thoa giữa các tuyến đường chiến lược trên biển, có vai trò quan trọng trong việc duy trì hòa bình và ổn định khu vực.
LUYỆN TẬP
Câu hỏi: Dựa vào bản đồ hành chính Việt Nam và kiến thức đã học, hãy:
Cho biết vùng biển Việt Nam tiếp giáp với vùng biển của những quốc gia nào?
Kể tên một số tỉnh của nước ta vừa có biên giới quốc gia trên đất liền vừa có đường bờ biển.
Trả lời:
Vùng biển tiếp giáp: Vùng biển Việt Nam tiếp giáp với vùng biển của các quốc gia: Trung Quốc, Philippines, Malaysia, Brunei, Indonesia, Thái Lan và Campuchia.
Các tỉnh có biên giới đất liền và đường bờ biển: Quảng Ninh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế.
VẬN DỤNG
Câu 1: Sử dụng các ứng dụng bản đồ trên internet để tìm hiểu vị trí địa lí của Việt Nam trên bản đồ thế giới.
Trả lời: Việt Nam nằm ở khu vực Đông Nam Á, trên bán đảo Đông Dương, với Biển Đông bao bọc phía đông và đông nam. Vị trí này đặt Việt Nam ở trung tâm của các tuyến giao thương nối liền Á – Âu và Á – Mỹ, đóng vai trò chiến lược trong hợp tác quốc tế.
Câu 2: Sưu tầm thông tin và hình ảnh để trình bày về quá trình xác lập chủ quyền của nước ta trên quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa từ trước đến nay.
Trả lời: Quá trình xác lập chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa bắt đầu từ thời kỳ phong kiến, khi các vua chúa Nguyễn tổ chức đo đạc và khai thác trên các đảo này. Thời kỳ hiện đại, Việt Nam đã liên tục bảo vệ và khẳng định chủ quyền thông qua các văn kiện pháp lý quốc tế, bản đồ lịch sử và sự quản lý thực tế. Cần bổ sung tài liệu từ các nguồn uy tín để minh họa rõ ràng hơn quá trình này.
