BÀI ÔN TẬP CHỦ ĐỀ 2: BẢO QUẢN VÀ CHẾ BIẾN THỰC PHẨM
PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
I. HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC
CH1: Em hãy hoàn thành sơ đồ theo mẫu dưới đây.
II. LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
CH1: Em hãy tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng thấp còi, béo phì và để xuất biện pháp khắc phục tình trạng đó.
CH2: Em hãy kể tên những thực phẩm được bảo quản bằng đường hoặc muối nồng độ cao mà em biết. Khi sử dụng những loại thực phẩm này em cản phải lưu ý điều gì?
CH3: Khi chế biến thực phẩm, hành động nào dưới đây là không đúng? Vì sao?
a. Rửa tay sạch, lau khô trước khi chế biến thực phẩm.
b. Rửa sạch và làm khô đao, thớt trước khi cắt con cá thành khúc.
c. Lấy bát vừa dùng đựng cá sống đề đựng canh chua.
CH4: Trong gia đình em, những thực phẩm sau đây được chế biến như thế nào?
a. Khoai lang, sắn
b. Thịt lợn
c. Măng tươi
CH5: Khi chế biến rau trộn từ các loại nguyên liệu giàn vitamin A, E (cà chua, cà rốt, giá đồ,...), em nên cho thêm gì để tăng khả năng hấp thu các loại vitamin trên? Vì sao?
CH6: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo mọi người nên thực hiện một chế độ ăn đa dạng, uống đủ nước và tích cực vận động. Em hiểu điều này như thế nào? Hãy để xuất biện pháp để nhiều bạn hiểu và thực hiện được khuyến cáo của WHO.
PHẦN II: LỜI GIẢI THAM KHẢO
I: HỆ THỐNG HÓA KIẾN THỨC
CH1: Hoàn thành sơ đồ về bảo quản và chế biến thực phẩm.
Để hoàn thành sơ đồ, học sinh cần dựa vào các kiến thức đã học trong bài về các phương pháp bảo quản và chế biến thực phẩm, ví dụ như:
Bảo quản thực phẩm: Làm lạnh, đông lạnh, sấy khô, đóng hộp, sử dụng chất bảo quản tự nhiên (đường, muối), lên men.
Chế biến thực phẩm: Nấu, hấp, rán, xào, nướng, làm mứt, làm dưa chua.
Học sinh cần liệt kê và điền đầy đủ các phương pháp tương ứng vào sơ đồ.
PHẦN II: LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
CH1: Tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến tình trạng thấp còi, béo phì và đề xuất biện pháp khắc phục.
Tình trạng thấp còi xảy ra do thiếu dinh dưỡng kéo dài, đặc biệt trong giai đoạn trẻ em từ 0-5 tuổi. Nguyên nhân bao gồm: chế độ ăn nghèo dinh dưỡng, không đầy đủ các chất quan trọng như protein, canxi, vitamin A, D, và sắt; thiếu tiếp xúc ánh nắng mặt trời; hoặc bị bệnh kéo dài làm giảm hấp thu dinh dưỡng.
Béo phì là do tiêu thụ lượng calo vượt mức nhu cầu cơ thể, ít vận động, chế độ ăn nhiều đường, chất béo và thức ăn nhanh. Ngoài ra, yếu tố di truyền và rối loạn hormone cũng góp phần vào tình trạng này.
Biện pháp khắc phục:
Với thấp còi: Cần bổ sung dinh dưỡng đầy đủ qua các bữa ăn cân bằng, đặc biệt chú trọng protein từ thịt, cá, trứng, sữa; các loại vitamin và khoáng chất từ rau củ quả. Cha mẹ cần đưa trẻ đi khám định kỳ để kiểm tra tình trạng sức khỏe và bổ sung vi chất khi cần thiết.
Với béo phì: Khuyến khích chế độ ăn uống lành mạnh, giảm đường, chất béo, tăng rau xanh và trái cây. Tăng cường vận động như đi bộ, chạy bộ, chơi thể thao để tiêu hao năng lượng dư thừa. Hạn chế thời gian ngồi xem tivi hoặc sử dụng thiết bị điện tử.
CH2: Kể tên những thực phẩm được bảo quản bằng đường hoặc muối nồng độ cao mà em biết. Khi sử dụng những loại thực phẩm này cần lưu ý gì?
Những thực phẩm được bảo quản bằng đường: mứt, hoa quả sấy dẻo (mận, đào, táo).
Những thực phẩm được bảo quản bằng muối: cá muối, dưa muối, cà muối, thịt ướp muối.
Lưu ý khi sử dụng:
Không sử dụng thực phẩm muối chua khi có dấu hiệu nấm mốc, đổi màu hoặc mùi vị bất thường.
Không ăn quá nhiều thực phẩm bảo quản bằng muối vì có thể dẫn đến nguy cơ cao huyết áp hoặc các bệnh về thận.
Với thực phẩm chứa đường, hạn chế tiêu thụ để tránh tăng nguy cơ béo phì và tiểu đường.
CH3: Khi chế biến thực phẩm, hành động nào dưới đây là không đúng? Vì sao?
Hành động không đúng là c: “Lấy bát vừa dùng đựng cá sống để đựng canh chua”.
Vì: Cá sống có thể mang vi khuẩn hoặc ký sinh trùng. Nếu sử dụng lại bát đựng cá sống để đựng canh mà không rửa sạch, vi khuẩn sẽ lây nhiễm vào món ăn chín, gây ngộ độc thực phẩm.
CH4: Trong gia đình em, những thực phẩm sau đây được chế biến như thế nào?
Khoai lang, sắn: Thường được luộc, hấp, nướng hoặc chế biến thành bánh, bột.
Thịt lợn: Được chế biến đa dạng như nấu, kho, rán, xào, hấp, làm ruốc, hoặc muối để bảo quản lâu hơn.
Măng tươi: Được luộc nhiều lần để loại bỏ độc tố, sau đó chế biến thành món canh, xào hoặc làm măng chua để ăn dần.
CH5: Khi chế biến rau trộn từ các loại nguyên liệu giàu vitamin A, E (cà chua, cà rốt, giá đỗ,...), em nên cho thêm gì để tăng khả năng hấp thu các loại vitamin trên? Vì sao?
Khi chế biến các món rau trộn giàu vitamin A và E, nên thêm một lượng nhỏ dầu ăn hoặc các loại chất béo lành mạnh (như dầu oliu, dầu mè, dầu lạc).
Lý do: Vitamin A và E là các vitamin tan trong dầu, cần có chất béo để cơ thể hấp thu hiệu quả.
CH6: Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo mọi người nên thực hiện một chế độ ăn đa dạng, uống đủ nước và tích cực vận động. Em hiểu điều này như thế nào? Hãy đề xuất biện pháp để nhiều bạn hiểu và thực hiện được khuyến cáo của WHO.
Hiểu biết về khuyến cáo của WHO:
Chế độ ăn đa dạng nghĩa là bổ sung đầy đủ các nhóm thực phẩm (bột đường, đạm, béo, vitamin và khoáng chất) để cung cấp dinh dưỡng toàn diện cho cơ thể. Uống đủ nước giúp duy trì các chức năng cơ bản của cơ thể như tuần hoàn máu, tiêu hóa và bài tiết. Tích cực vận động giúp cơ thể khỏe mạnh, ngăn ngừa béo phì và các bệnh mạn tính.
Biện pháp:
Tuyên truyền tại trường học qua các buổi ngoại khóa, tờ rơi, áp phích về chế độ dinh dưỡng hợp lý.
Khuyến khích học sinh tham gia các hoạt động thể thao như chạy bộ, đá bóng, cầu lông.
Đưa khuyến cáo của WHO vào bài học trên lớp để nâng cao nhận thức.
Tổ chức các cuộc thi nấu ăn hoặc xây dựng thực đơn lành mạnh để khuyến khích học sinh áp dụng thực tế.
