Bài tập Thảo luận 1 trang 209 SGK Lịch sử 12 Bài 26: Việt Nam thực hiện đường lối đổi mới trong hoàn cảnh đất nước và thế giới như thế nào?
Để hiểu được bối cảnh Việt Nam thực hiện đường lối đổi mới từ năm 1986, chúng ta phải nhìn nhận cả hai yếu tố quan trọng: hoàn cảnh đất nước và tình hình thế giới vào thời điểm đó.
Về mặt nội bộ, đất nước Việt Nam vào năm 1986 đang phải đối mặt với những khó khăn kinh tế nghiêm trọng. Sau chiến tranh, nền kinh tế nước ta gặp phải tình trạng khủng hoảng kéo dài, với lạm phát cao, sản xuất đình trệ, thiếu hụt hàng hóa thiết yếu và tình trạng thiếu thốn trong đời sống của người dân. Nền kinh tế kế hoạch tập trung và bao cấp không còn phù hợp với điều kiện thực tế, dẫn đến sự mất cân đối trong các lĩnh vực sản xuất và phân phối. Điều này khiến cho đời sống người dân ngày càng trở nên khó khăn hơn. Tình trạng nghèo đói, thiếu hụt lương thực và nhu cầu tiêu dùng không được đáp ứng, đồng thời các nguồn lực trong xã hội bị phân tán và sử dụng không hiệu quả.
Thêm vào đó, Việt Nam cũng đối mặt với khó khăn từ mối quan hệ quốc tế. Cuộc chiến tranh Việt Nam đã để lại những vết thương sâu sắc trong quan hệ ngoại giao với các nước, đặc biệt là các nước phương Tây và các quốc gia trong khu vực. Mặc dù Việt Nam là một thành viên trong các tổ chức quốc tế như Hội đồng tương trợ kinh tế (CMEA), nhưng tình hình thế giới lúc đó đã thay đổi rất nhanh. Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu bắt đầu rơi vào tình trạng khủng hoảng chính trị, kinh tế, và ngay cả trong các mối quan hệ quốc tế. Đặc biệt, sự sụp đổ của Liên Xô và sự chuyển đổi mô hình kinh tế ở các nước xã hội chủ nghĩa đã tạo ra những thay đổi lớn trong cách thức các quốc gia phát triển.
Tình hình thế giới lúc bấy giờ cũng có những yếu tố quan trọng tác động đến quyết định của Việt Nam. Thế giới đã trải qua một thời kỳ chiến tranh lạnh kéo dài, nhưng từ cuối thập kỷ 1980, xu thế toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ đã tác động mạnh mẽ đến các quốc gia, kể cả những quốc gia đi theo mô hình xã hội chủ nghĩa như Việt Nam. Các quốc gia phương Tây, đặc biệt là Mỹ, đã có những thay đổi lớn trong chính sách đối ngoại và kinh tế, từ đó tạo ra áp lực đối với Việt Nam trong việc cải cách và mở cửa nền kinh tế. Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế này mà cần phải đổi mới để bắt kịp với những thay đổi của thế giới.
Trong bối cảnh đó, Đảng Cộng sản Việt Nam đã quyết định tiến hành công cuộc đổi mới, bắt đầu từ Đại hội VI (1986), nhằm mở ra một hướng đi mới cho nền kinh tế đất nước. Đổi mới không chỉ là cải cách kinh tế mà còn bao gồm cả cải cách chính trị, xã hội và tư tưởng. Đổi mới kinh tế gắn liền với chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng thời đổi mới về chính trị, trong đó chú trọng đến việc xây dựng một hệ thống chính trị ổn định và hiệu quả hơn.
Tóm lại, Việt Nam thực hiện đường lối đổi mới trong bối cảnh đất nước gặp khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng, xã hội rối ren, và mối quan hệ quốc tế đang có những thay đổi lớn, đặc biệt là sự sụp đổ của các nước xã hội chủ nghĩa. Tình hình này đòi hỏi Việt Nam phải thay đổi mô hình phát triển để thích ứng với những thay đổi trong và ngoài nước, từ đó tìm ra con đường phát triển bền vững hơn.
Bài tập Thảo luận 2 trang 209 SGK Lịch sử 12 Bài 26: Hãy nêu nội dung đường lối đổi mới kinh tế và chính trị của Đảng.
Đường lối đổi mới của Đảng Cộng sản Việt Nam từ năm 1986 được xác định là một quá trình cải cách toàn diện và đồng bộ trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội và tư tưởng. Nội dung của đường lối này được thể hiện rõ nét trong các quyết sách và chính sách được Đảng đề ra trong các đại hội, đặc biệt là Đại hội VI (1986), Đại hội VII (1991), và các đại hội tiếp theo.
Về kinh tế, Đảng xác định trọng tâm của đổi mới là chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Cụ thể, Đảng chủ trương thực hiện cải cách cơ chế quản lý kinh tế, trong đó có việc cắt giảm sự can thiệp của Nhà nước vào hoạt động sản xuất, trao quyền cho các doanh nghiệp và người dân trong việc quyết định sản xuất và tiêu dùng. Đảng cũng chủ trương mở cửa nền kinh tế, khuyến khích đầu tư nước ngoài, phát triển các ngành công nghiệp, nông nghiệp, và dịch vụ, đồng thời thúc đẩy việc xây dựng cơ sở hạ tầng và cải thiện môi trường kinh doanh.
Cùng với đó, Đảng cũng tập trung vào việc cải cách các doanh nghiệp nhà nước, đổi mới cơ chế quản lý và sử dụng nguồn lực. Chế độ quản lý tập trung, bao cấp bị xóa bỏ, thay vào đó là cơ chế tự chủ và tự chịu trách nhiệm, giúp các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả hơn. Các chương trình phát triển nông nghiệp và công nghiệp được ưu tiên, nhằm tăng năng suất và cải thiện đời sống của người dân.
Trong lĩnh vực chính trị, Đảng xác định mục tiêu xây dựng một hệ thống chính trị vững mạnh, đồng thời cải cách các thiết chế nhà nước để tăng cường tính dân chủ và hiệu quả trong quản lý. Đảng chú trọng đến việc đổi mới tổ chức Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo, đồng thời cải cách bộ máy nhà nước để phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế xã hội. Một trong những nội dung quan trọng trong đổi mới chính trị là đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, phòng chống tham nhũng và lãng phí, đồng thời tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với các vấn đề trọng yếu của quốc gia.
Đổi mới tư tưởng và xã hội cũng là một phần quan trọng trong đường lối đổi mới của Đảng. Đảng khuyến khích sự phát triển của các giá trị văn hóa, đạo đức xã hội, đồng thời tạo điều kiện cho các thành phần xã hội tham gia vào quá trình xây dựng đất nước. Mặt khác, Đảng cũng chú trọng đến công tác giáo dục và đào tạo, nhằm tạo ra một nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu cầu phát triển trong bối cảnh toàn cầu hóa.
Như vậy, đường lối đổi mới của Đảng tập trung vào việc cải cách toàn diện và đồng bộ trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, và xã hội, với mục tiêu xây dựng một nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đồng thời củng cố và hoàn thiện hệ thống chính trị và xã hội để đất nước phát triển bền vững trong thế kỷ 21.
Bài tập Thảo luận 1 trang 216 SGK Lịch sử 12 Bài 26: Nêu nhiệm vụ và mục tiêu của từng kế hoạch Nhà nước 5 năm: 1986 - 1990, 1991 - 1995, 1996 - 2000.
Để hiểu rõ nhiệm vụ và mục tiêu của từng kế hoạch Nhà nước 5 năm từ 1986 đến 2000, ta cần phân tích chi tiết từng giai đoạn trong bối cảnh lịch sử và kinh tế của đất nước lúc bấy giờ.
Giai đoạn 1986 - 1990 là giai đoạn đầu tiên thực hiện đường lối đổi mới của Đảng. Mục tiêu chính của kế hoạch này là khắc phục tình trạng khủng hoảng kinh tế, cải thiện đời sống nhân dân và ổn định xã hội. Đặc biệt, kế hoạch này tập trung vào việc ổn định và phát triển nông nghiệp, cải thiện sản xuất lương thực, thực phẩm để đảm bảo đủ nhu cầu trong nước và bắt đầu thực hiện chương trình xuất khẩu lương thực. Mục tiêu quan trọng khác trong giai đoạn này là thúc đẩy công nghiệp hóa nông thôn, cải thiện cơ sở hạ tầng, đồng thời thực hiện các cải cách về cơ chế kinh tế và chính trị.
Giai đoạn 1991 - 1995, nền kinh tế Việt Nam tiếp tục đà phục hồi và phát triển, nhưng các vấn đề vẫn còn tồn tại, nhất là lạm phát cao và các bất cân đối trong nền kinh tế. Trong giai đoạn này, mục tiêu chủ yếu của kế hoạch là tiếp tục cải cách hệ thống kinh tế, đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa nông thôn, đồng thời phát triển các ngành công nghiệp và dịch vụ để tăng trưởng kinh tế. Mục tiêu cũng tập trung vào việc cải thiện môi trường đầu tư, tăng cường quan hệ kinh tế quốc tế, và mở rộng quan hệ thương mại với các quốc gia khác.
Giai đoạn 1996 - 2000, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong các lĩnh vực kinh tế và chính trị. Mục tiêu trong kế hoạch này là tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế, đồng thời thực hiện các chính sách xã hội để đảm bảo công bằng xã hội và phát triển bền vững. Trong giai đoạn này, Đảng cũng tập trung vào việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, cải cách giáo dục và đào tạo, đồng thời củng cố và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
