Chương 4. Dân chủ xã hội và nhà nước xã hội chủ nghĩa
I. Dân chủ và dân chủ xã hội nghĩa
Dân chủ là một trong những khái niệm quan trọng trong lý luận chính trị, phản ánh quyền lực của nhân dân trong việc tham gia vào các quyết định chính trị và quản lý xã hội. Dân chủ là một hệ thống chính trị, trong đó quyền lực chính trị thuộc về toàn thể nhân dân, được thực hiện thông qua các cơ chế bầu cử, tham gia xây dựng và thực thi các chính sách. Tuy nhiên, dân chủ không chỉ là một hình thức quyền lực mà còn là cơ sở giá trị trong các mối quan hệ xã hội, có thể hiện thực hóa đẳng cấp và tự làm của con người.
Dân chủ xã hội chủ nghĩa là sự thể hiện chủ sở hữu trong một xã hội phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó nhân dân không chỉ tham gia vào các quyết định chính trị mà vẫn được tham gia vào quá trình phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa. Đây là một hình thức dân chủ đặc biệt, khác biệt với các hình thức dân chủ trong các xã hội tư bản chủ nghĩa. Trong xã hội tư bản chủ nghĩa, dân chủ thường chỉ thực hiện ở quyền bầu cử và quyền tự do ngôn luận, nhưng dân chủ xã hội chủ nghĩa nhấn mạnh vào quyền làm chủ của nhân dân đối với các phương tiện sản xuất và tham gia đình xây dựng một xã hội công bằng, không có sự giàu có phân biệt.
Khác với dân chủ trong các xã hội tư bản, dân chủ xã hội nghĩa là không dừng lại ở việc tổ chức các cuộc bầu cử mà vẫn phải đảm bảo mọi quyền lợi của nhân dân được bảo vệ, đặc biệt là quyền lợi về kinh tế, giáo dục, y tế và phúc lợi xã hội. Xã hội chủ nghĩa cũng là một quá trình liên tục, trong đó nhân dân có quyền tham gia vào công việc giám sát và kiểm tra hoạt động của cơ quan nhà nước, đảm bảo quyền lực không được sử dụng và đảm bảo công lý cho mọi tầng trong xã hội.
II. Nhà nước xã hội chủ nghĩa
Nhà nước xã hội chủ nghĩa là hình thức nhà nước đặc thù trong mô hình giá trị chính của chủ nghĩa xã hội. Nhà nước này được hình thành sau khi xã hội chủ nghĩa thay thế các hình thức nhà nước tư bản chủ nghĩa, với mục tiêu xây dựng một xã hội công bằng, bình đẳng và không có sự phân biệt giữa các tầng trong xã hội . Nhà nước xã hội chủ nghĩa không chỉ là công cụ của giai cấp thống trị mà là công cụ của toàn thể nhân dân, nhắm thực hiện các mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Trong nhà nước xã hội chủ nghĩa, quyền lực thuộc về nhân dân, không có phân chia giai cấp như trong xã hội tư bản. Tại đây, các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị và xã hội đều phải mang lại lợi ích cho nhân dân, bảo vệ quyền lợi của các tầng lớp lao động và thúc đẩy sự phát triển bền vững của xã hội. Nhà nước xã hội chủ nghĩa cũng phải đảm bảo lãnh đạo tôn giáo của cộng sản, đại diện cho giai cấp công nhân và các lực lượng tiến bộ trong xã hội, đồng thời thực hiện quyền lực nhà nước qua cơ chế dân chủ rộng rãi rộng rãi.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa không có chức năng quản lý xã hội mà còn có nhiệm vụ đảm bảo công việc xã hội, xây dựng nền kinh tế xã hội chủ nghĩa, phát triển các giá trị văn hóa và giáo dục giá trị Bảo vệ ổn định giá trị chính và an ninh quốc gia Ninh. Nhà nước xã hội chủ nghĩa là hình thức nhà liền kề với việc xây dựng và bảo vệ ý nghĩa xã hội, có nhiệm vụ tổ chức và điều hành mọi hoạt động xã hội sao cho tất cả các tầng lớp nhân dân đều được có lợi từ các chính sách phát triển.
III. Dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
Dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là hai yếu tố không thể tách rời, có mối liên hệ chặt chẽ và bổ sung cho nhau trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Việt Nam là một quốc gia đang phát triển theo đường xã hội chủ nghĩa, nơi mà dân chủ xã hội chủ nghĩa được thực hiện thông qua các cơ chế chính trị và xã hội, đồng thời phải đảm bảo việc thực thi pháp quyền, bảo vệ quyền lợi của nhân dân và duy trì sự ổn định chính trị.
Xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam có thể hiện thực hóa các hình thức tổ chức chức năng và hoạt động của hệ thống chính trị, bao gồm việc tham gia của nhân dân vào các quyết định chính trị, kinh tế và xã hội. Nhân dân Việt Nam có quyền tham gia bầu cử, đóng góp ý kiến kiến trúc các chính sách, đồng thời giám sát các hoạt động của nhà nước và các cơ quan chức năng. Chính quyền nhà nước không chỉ làm nhiệm vụ điều hành mà còn phải phục vụ lợi ích của nhân dân, bảo vệ quyền lợi của các tầng lớp trong xã hội, đặc biệt là các tầng lớp yếu thế.
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam có nghĩa là nhà nước phải kỷ luật luật trong tất cả các hoạt động của mình. Cơ quan nhà nước phải hoạt động trong khuôn khổ pháp luật, bảo vệ quyền lợi chính đáng của công dân và tổ chức, đồng thời xử lý mọi hành vi vi phạm luật một cách công bằng và minh bạch. Pháp quyền xã hội chủ nghĩa không chỉ bảo vệ quyền lợi của công dân mà còn bảo vệ lợi ích cho toàn thể xã hội, đặc biệt là các quyền về kinh tế, xã hội, giáo dục và sức khỏe.
Quá trình xây dựng nhà pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam Yêu cầu phải kết hợp giữa nguyên lý pháp quyền và nguyên lý dân chủ xã hội chủ nghĩa. Điều này có nghĩa là nhà nước không chỉ tôn trọng các quyền tự làm cơ bản của công dân mà vẫn phải đảm bảo rằng những quyền lợi đó được thực thi trong một xã hội công bằng, không có sự phân biệt và bất công. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ quyền lợi của người lao động, góp phần xây dựng một xã hội thịnh vượng, ổn định và bền vững.
Trong thực tế, việc kết hợp chủ nghĩa xã hội chủ nghĩa với pháp quyền xã hội chủ nghĩa là một quá trình phức tạp và lâu dài, yêu cầu sự nỗ lực không ngừng của toàn bộ hệ thống chính trị và toàn xã hội. Điều này đòi hỏi một hệ thống luật pháp hoàn chỉnh, các cơ quan nhà nước có năng lực và trách nhiệm, và một xã hội mà mọi công dân đều được bảo vệ quyền lợi, sống trong môi trường công bằng và văn minh.
Tóm lại, dân chủ xã hội chủ nghĩa và nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là nền tảng cơ sở để xây dựng một xã hội công bằng, tiến bộ và phát triển. Việc kết hợp hai yếu tố này sẽ giúp đảm bảo quyền lực của nhân dân, bảo vệ công lý và thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.
