Cách mạng khoa học - kỹ thuật là một trong những biến chuyển sâu và có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến tất cả các lĩnh vực trong xã hội hiện đại. Nhiều lĩnh vực như công nghệ, y tế, giáo dục, sản xuất, và đặc biệt là truyền thông, đã trải qua những thay đổi hướng dẫn giúp phát triển mạnh mẽ của khoa học và kỹ thuật. Từ cuối thế kỷ 20 cho đến nay, đặc biệt là trong những năm đầu thế kỷ 21, sự phát triển này không chỉ dừng lại ở những tiến bộ khoa học đơn tinh mà còn đi đôi với sự hình thành và lan rộng của xu thế toàn cầu hóa Cả hai yếu tố này tạo ra một mối quan hệ mật thiết, cung cấp sự phát triển không chỉ về mặt kinh tế mà còn về mặt văn hóa, chính trị và xã hội.
Cách mạng khoa học - kỹ thuật, xét từ khía cạnh lịch sử, có thể được chia thành nhiều giai đoạn với những đặc điểm nổi bật. Từ những khám phá khoa học ban đầu, đặc biệt là trong các lĩnh vực vật lý, hóa học, sinh học, cho đến các phát minh quan trọng như máy tính, Internet, công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo và trí tuệ nhân tạo (AI), tất cả đã tạo ra một cuộc cách mạng không thể đảo ngược. Những tiến bộ trong các lĩnh vực này không chỉ thay đổi cách thức con người sản xuất và tiêu dùng mà còn thay đổi toàn bộ cấu trúc xã hội, cả về mặt lý thuyết và thực tiễn.
Một trong những đặc điểm nổi bật nhất của cách mạng khoa học - kỹ thuật là sự xuất hiện của các công nghệ mang tính chất "độ phá". Chúng tôi đã thay đổi cách thức hoạt động kinh tế nền nhanh chóng và sâu rộng hơn, từ sản phẩm đến tiêu thụ sản phẩm. Máy tính cá nhân, điện thoại thông minh, và mạng Internet đã và đang giúp giảm thiểu rào cản về không gian và thời gian, tạo ra một thế giới "phẳng" mà mọi người đều có thể kết nối và giao tiếp, dù ở bất kỳ đâu trên trái đất. Các công nghệ như tự động hóa, robot và trí tuệ nhân tạo đang thay đổi cách thức làm việc trong nhiều ngành nghề, tạo ra cơ hội mới nhưng cũng đặt ra các công thức lớn về công việc, kỹ năng lao động và bảo vệ quyền lợi của người lao động.
Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học và kỹ thuật, xu thế toàn cầu hóa đã trở thành một hiện tượng quan trọng không thể bỏ qua. Toàn cầu hóa không chỉ đơn thuần là sự gia tăng trao đổi hàng hóa và dịch vụ giữa các quốc gia mà còn là sự mở rộng các mối liên hệ quan hệ xã hội, văn hóa và chính trị trên toàn cầu. Sự phát triển mạnh mẽ của các phương tiện giao thông và truyền thông, đặc biệt là Internet, đã thu hẹp khoảng cách giữa các quốc gia, đưa ra những người đến gần nhau hơn bao giờ hết. Nền kinh tế trở nên nên liên kết chặt chẽ và phụ thuộc vào nhau, tạo ra một thị trường toàn cầu nhất.
Một trong những yếu tố quan trọng giúp toàn cầu hóa phát triển mạnh mẽ chính là sự đóng góp của các công nghệ hiện đại. Việc ứng dụng các công nghệ mới vào sản xuất và dịch vụ đã tạo ra một môi trường kinh doanh toàn cầu, nơi mà các công ty không chỉ cạnh tranh ở thị trường nội địa mà vẫn phải đối mặt với cạnh tranh toàn cầu. Internet đã biến các doanh nghiệp nhỏ ở một quốc gia trở thành những "doanh nghiệp toàn cầu" khi họ có thể tiếp cận khách hàng từ mọi nơi trên thế giới chỉ qua một cú nhấp chuột.
Ngoài ra, toàn cầu hóa cũng cung cấp lại những ảnh hưởng lớn đến nền văn hóa, xã hội và chính trị. Một mặt, nó tạo ra cơ hội cho giao tiếp văn hóa hóa, giúp người tiếp xúc với nhiều nền văn hóa khác nhau, từ đó mở rộng tầm hiểu biết và cung cấp sự sáng tạo. Mặt khác, toàn cầu hóa cũng dẫn đến sự đồng hóa văn hóa, khi các giá trị văn hóa của các nền kinh tế phát triển phát triển, đặc biệt là phương Tây, trở nên sử dụng ưu thế trên toàn thế giới. Điều này có thể tạo ra những nền tảng văn hóa và xã hội bền vững, đặc biệt là ở các quốc gia có nền văn hóa truyền thống mạnh mẽ.
Trong bối cảnh này, sự kết hợp giữa cách mạng khoa học - kỹ thuật và xu thế toàn cầu hóa đang hình thành một trật tự mới, một nền kinh tế toàn cầu không ngừng phát triển. Những tiến bộ trong khoa học và công nghệ đang không chỉ thay đổi cách thức sản xuất và tiêu thụ mà còn tái cấu trúc lại các mối quan hệ quốc tế, làm thay đổi cân bằng quyền lực trên toàn cầu. Sự phụ thuộc lẫn nhau ngày càng cao giữa các quốc gia làm việc giải quyết các vấn đề toàn cầu, như biến đổi khí hậu, nghèo đói, an ninh mạng và dịch bệnh toàn cầu, trở thành những vấn đề phải giải quyết chung.
Điều này cũng tạo ra một mối liên hệ chặt chẽ giữa nền kinh tế phát triển và nền kinh tế đang phát triển. Các quốc gia phát triển thường đóng vai trò tiên phong trong việc phát triển và ứng dụng các công nghệ mới, trong khi các quốc gia phát triển lại là nơi tiêu thụ và ứng dụng các công nghệ này. Đặc biệt ở khả năng tiếp cận công nghệ và các nguồn lực để phát triển công nghệ có thể tạo ra một "Khoảng công nghệ" giữa các quốc gia, dẫn đến bất bình đẳng trong cơ hội phát triển và hội nhập.
Một ví dụ rõ ràng về hoạt động giữa cách mạng khoa học - kỹ thuật và xu thế toàn cầu hóa là sự phát triển của các công nghệ thông tin và truyền thông (ICT). Công nghệ này không chỉ thay đổi cách thức làm việc mà thay đổi cả cách thức giao tiếp, học hỏi và tương tác của người dùng. Hệ thống giáo dục trực tuyến, các nền tảng học tập từ xa, cũng như các công việc từ xa và điện tử thương mại là những điều hiển nhiên rõ ràng nhất của sự hợp lý này. Công nghệ mới đã giúp người tiếp cận các cơ hội học tập và công việc toàn cầu, nhưng cũng tạo ra một thị trường lao động toàn cầu với sự cạnh tranh gay gắt.
Tóm lại, cách mạng khoa học - kỹ thuật và xu thế toàn cầu hóa là hai yếu tố không thể tách rời và đang tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực trong xã hội. Chúng tôi đang thiết lập lại nền kinh tế, xã hội và văn hóa toàn cầu, đồng thời cũng mở ra những cơ sở và công thức mới. Mối quan hệ giữa khoa học - kỹ thuật và toàn cầu hóa sẽ tiếp tục phát triển trong tương lai và là yếu tố quyết định sự phát triển của thế giới trong những thập kỷ tới.