Bội Chung và Bội Chung Nhỏ Nhất: Hướng Dẫn Chi Tiết và Ví Dụ Dễ Hiểu Toán Lớp 6

Bài 12: Bội chung - Bội chung nhỏ nhất

1. Bội chung

Định nghĩa

Bội chung của hai hoặc nhiều số là những số chia hết cho cả hai số đó. Nói cách khác, nếu a và b là hai số nguyên dương, thì x là bội chung của aa và bb khi thỏa mãn điều kiện:

\(x ⋮ a\ {và} \quad x \, \vdots \, b\)

Cách tìm bội chung

Lập tập hợp bội của từng số.

Lấy giao của các tập hợp bội đó.

Ví dụ

Tìm bội chung của 6 và 8:

Bội của 6 là {6,12,18,24,30,…}

Bội của 8 là {8,16,24,32,40,…}

Giao hai tập hợp bội là {24,48,72,…}

2. Bội chung nhỏ nhất (BCNN)

Định nghĩa

Bội chung nhỏ nhất (BCNN) của hai hoặc nhiều số là số nhỏ nhất trong tập hợp các bội chung của chúng, khác 0.

Nếu a và b là hai số nguyên dương, thì \({BCNN}(a, b)\) là số nhỏ nhất thỏa mãn:

\(BCNN(a,b) ⋮ a\) và \( BCNN(a,b) ⋮ b\)

Cách tìm BCNN

Phân tích các số ra thừa số nguyên tố: Viết mỗi số dưới dạng tích các lũy thừa của các số nguyên tố.

Lấy các thừa số nguyên tố chung và riêng: Trong tích, chọn mỗi thừa số nguyên tố với số mũ lớn nhất.

Tính tích: Nhân các thừa số nguyên tố đã chọn để được BCNN.

Công thức

Nếu \(a = p_1^{k_1} \cdot p_2^{k_2} \cdot \ldots \cdot p_n^{k_n}\)\(b = p_1^{m_1} \cdot p_2^{m_2} \cdot \ldots \cdot p_n^{m_n}\), thì:

\({BCNN}(a, b) = p_1^{\max(k_1, m_1)} \cdot p_2^{\max(k_2, m_2)} \cdot \ldots \cdot p_n^{\max(k_n, m_n)}\)

Ví dụ

Tìm BCNN của 12 và 18:

Phân tích ra thừa số nguyên tố:
\(12 = 2^2 \cdot 3^1\), \(18 = 2^1 \cdot 3^2\)

Lấy thừa số nguyên tố với số mũ lớn nhất:
\(2^2\)\(3^2\).

Tính tích: \({BCNN}(12, 18) = 2^2 \cdot 3^2 = 36\)

Cách tính BCNN bằng thuật toán Ước chung lớn nhất (ƯCLN)

BCNN có thể tính dựa vào mối quan hệ với ƯCLN:

\({BCNN}(a, b) = \frac{a \cdot b}{\text{ƯCLN}(a, b)}\)

Ví dụ

Tìm BCNN của 15 và 20 bằng ƯCLN:

ƯCLN của 15 và 20 là 5.

\({BCNN}(15, 20) = \frac{15 \cdot 20}{5} = 60\)

3. Ứng dụng thực tế

BCNN được dùng trong các bài toán lập lịch (tìm thời gian trùng nhau), bài toán chia đồ vật, hoặc các tình huống cần đồng bộ hóa.

Bài tập

Tìm bội chung nhỏ nhất của 8, 12 và 18.

Một người gõ cửa sau mỗi 6 phút, một người khác gõ sau mỗi 8 phút. Hỏi sau bao lâu họ cùng gõ cửa một lúc?

4. Đáp án bài tập

BCNN của \(8 = 2^3\), \(12 = 2^2 \cdot 3\), \(18 = 2 \cdot 3^2\): \({BCNN}(8, 12, 18) = 2^3 \cdot 3^2 = 72\)

BCNN của 6 và 8:

\({BCNN}(6, 8) = 24 \) (phút)

tài liệu toán 6

Chia sẻ bài viết
Bạn cần phải đăng nhập để đăng bình luận
Top