Lý thuyết Hóa học 12 tổng hợp các nội dung quan trọng, bao gồm các chủ đề lớn được xây dựng để làm cơ sở cho các bài tập và ứng dụng trong thực tế. Dưới đây là phần tóm tắt chi tiết theo từng nội dung:
1. Este và Lipit:
Este là hợp chất hữu cơ chứa nhóm chức COO, được điều chế từ axit và ancol. Tính chất hóa học đặc trưng gồm: thủy phân trong môi trường axit/bazơ, phản ứng xà phòng hóa. Este là thành phần chính trong mùi hương của nhiều loại trái cây. Lipit là este của axit béo và glycerol, tham gia các phản ứng tương tự este và có vai trò quan trọng trong cơ thể sống như dự trữ năng lượng, cách nhiệt.
2. Cacbohidrat:
Cacbohidrat gồm 3 loại: monosaccarit (glucozơ, fructozơ), disaccarit (saccarozơ, mantozơ), và polisaccarit (tinh bột, xenlulozơ). Chúng có tính chất hóa học đặc trưng như phản ứng khử (glucozơ với AgNO₃/NH₃), thủy phân (tinh bột → glucozơ), và phản ứng lên men (glucozơ → rượu etylic). Cacbohidrat là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể.
3. Amin, Aminoaxit và Protein:
Amin là hợp chất chứa nhóm NH₂, tính chất hóa học đặc trưng là tính bazơ yếu. Aminoaxit có cả nhóm NH₂ và COOH, thể hiện tính lưỡng tính. Protein là polime của các aminoaxit, có vai trò cấu tạo, xúc tác, vận chuyển trong cơ thể. Tính chất của protein bao gồm phản ứng thủy phân, đông tụ.
4. Polime:
Polime là hợp chất có phân tử khối lớn, cấu tạo từ các mắt xích nhỏ liên kết với nhau. Có 2 cách tổng hợp chính: trùng hợp (VD: PE, PVC) và trùng ngưng (VD: nilon-6,6). Polime được sử dụng trong sản xuất nhựa, cao su, sợi tổng hợp.
5. Kim loại:
Kim loại có các tính chất vật lý (dẫn điện, dẫn nhiệt) và hóa học (tác dụng với phi kim, axit, dung dịch muối). Kim loại bị ăn mòn hóa học hoặc điện hóa, quá trình này làm mất dần lớp kim loại trên bề mặt. Điều chế kim loại gồm các phương pháp như nhiệt luyện, thủy luyện, điện phân.
6. Kim loại kiềm, kiềm thổ, nhôm:
Kim loại kiềm (Na, K) phản ứng mạnh với nước, tạo dung dịch bazơ và khí H₂. Kim loại kiềm thổ (Ca, Mg) ít phản ứng hơn nhưng có tính chất tương tự. Nhôm có tính chất lưỡng tính, phản ứng được với cả axit và bazơ, hợp chất phổ biến là Al₂O₃, Al(OH)₃.
7. Phi kim:
- Halogen: F, Cl, Br, I có tính oxi hóa mạnh, phản ứng với kim loại, phi kim và hợp chất. Hợp chất phổ biến: HCl, NaCl.
- Oxi - Lưu huỳnh: Oxi phản ứng với hầu hết các nguyên tố, lưu huỳnh có tính oxi hóa và khử, hợp chất: SO₂, H₂SO₄.
- Nitơ - Photpho: Nitơ trơ ở điều kiện thường, phản ứng tạo NH₃, photpho phản ứng mạnh hơn, hợp chất: H₃PO₄, PCl₃.
8. Nhận biết và tổng hợp:
Nhận biết các ion và hợp chất dựa trên phản ứng đặc trưng (VD: ion Ba²⁺ tạo kết tủa trắng với SO₄²⁻). Sử dụng bảo toàn khối lượng, electron để giải bài toán oxi hóa - khử, bài toán hỗn hợp, và bài toán liên quan đến chuỗi phản ứng.
9. Ứng dụng thực tế:
Hóa học 12 gắn với thực tế như sản xuất phân bón (NH₃, H₃PO₄, KNO₃), xử lý nước thải (dùng Al₂O₃, NaOH), vật liệu (nhựa, sợi tổng hợp, kim loại).
Nội dung lý thuyết trên cung cấp nền tảng quan trọng để giải các bài toán và ứng dụng trong cuộc sống.
