Tóm tắt lý thuyết chương "Khúc xạ ánh sáng" - Vật lý lớp 11

Khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng bị đổi hướng khi truyền qua bề mặt phân cách giữa hai môi trường trong suốt khác nhau, do sự thay đổi vận tốc ánh sáng giữa các môi trường. Hiện tượng này tuân theo các định luật khúc xạ ánh sáng.

1. Định luật khúc xạ ánh sáng:

   • Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng chứa tia tới và pháp tuyến tại điểm tới.
   • Tỉ số giữa sin góc tới và sin góc khúc xạ bằng chiết suất tỉ đối của hai môi trường:
     là chiết suất tuyệt đối của các môi trường.

2. Chiết suất:

   • Chiết suất tuyệt đối của môi trường được tính bằng n=cvn = \dfrac{c}{v}n=vc​, trong đó ccc là vận tốc ánh sáng trong chân không và vvv là vận tốc ánh sáng trong môi trường.
   • Chiết suất tỉ đối giữa hai môi trường được tính bằng n21=n2n1n_{21} = \dfrac{n_2}{n_1}n21​=n1​n2​​.

3. Góc giới hạn và hiện tượng phản xạ toàn phần:

   • Khi ánh sáng đi từ môi trường có chiết suất lớn hơn sang môi trường có chiết suất nhỏ hơn, nếu góc tới lớn hơn góc giới hạn, tia sáng sẽ phản xạ toàn phần.
   • Góc giới hạn được xác định bởi sin⁡

4. Hiện tượng gãy khúc ánh sáng qua lăng kính và thấu kính:

   • Lăng kính làm ánh sáng bị lệch khi đi qua, gây ra hiện tượng tán sắc.
   • Thấu kính làm thay đổi hướng tia sáng, dẫn đến tạo ảnh và thay đổi tiêu điểm.

5. Ứng dụng:

   • Khúc xạ ánh sáng có vai trò quan trọng trong nhiều thiết bị quang học như kính hiển vi, kính thiên văn, kính áp tròng, và các hệ thống chiếu sáng.
   • Hiện tượng này còn được sử dụng trong phân tích quang phổ và chế tạo các thiết bị đo chiết suất.