Thuốc chống nhiễm khuẩn nhóm cephalosporin là một trong những loại kháng sinh quan trọng nhất trong điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn. Cephalosporin được phát hiện vào thập niên 1940 từ một nấm Cephalosporium và đã nhanh chóng phát triển thành một nhóm thuốc đa dạng với nhiều thế hệ, mỗi thế hệ mang đặc tính và hiệu quả kháng khuẩn cải tiến.

Cephalosporin hoạt động dựa trên cơ chế ức chế tổng hợp vách tế bào vi khuẩn, làm cho vi khuẩn không thể tồn tại hoặc phát triển. Do đặc tính này, cephalosporin có hiệu quả đối với nhiều loại vi khuẩn Gram dương và Gram âm, bao gồm cả những chủng vi khuẩn đã kháng lại nhiều loại kháng sinh khác.

Các thế hệ cephalosporin

Cephalosporin được chia thành năm thế hệ chính, mỗi thế hệ có những đặc điểm và ứng dụng cụ thể:

1. Thế hệ thứ nhất: Có hiệu quả cao với vi khuẩn Gram dương như tụ cầu và liên cầu, nhưng hạn chế với vi khuẩn Gram âm.
2. Thế hệ thứ hai: Mở rộng tác dụng sang một số vi khuẩn Gram âm, bao gồm Haemophilus influenzae.
3. Thế hệ thứ ba: Tăng cường khả năng chống lại vi khuẩn Gram âm, bao gồm Pseudomonas aeruginosa.
4. Thế hệ thứ tư: Phổ kháng khuẩn rộng hơn với cả vi khuẩn Gram dương và Gram âm.
5. Thế hệ thứ năm: Hiệu quả trong điều trị vi khuẩn kháng methicillin (MRSA) và các chủng kháng thuốc khác.

Ứng dụng lâm sàng

Cephalosporin được sử dụng rộng rãi trong nhiều loại nhiễm trùng:

• Nhiễm trùng đường hô hấp (viêm phổi, viêm phế quản).
• Nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Nhiễm trùng da và mô mềm.
• Nhiễm trùng xương và khớp.
• Dự phòng nhiễm trùng hậu phẫu.

Ưu điểm của nhóm thuốc cephalosporin

1. Phổ kháng khuẩn rộng: Điều trị được nhiều loại vi khuẩn, từ Gram dương đến Gram âm.
2. Độ an toàn cao: Ít gây phản ứng phụ nghiêm trọng, phù hợp với nhiều đối tượng bệnh nhân.
3. Dễ sử dụng: Nhiều dạng bào chế từ uống đến tiêm, phù hợp với nhu cầu điều trị khác nhau.

Hạn chế và lưu ý

Mặc dù có nhiều ưu điểm, cephalosporin cũng có một số hạn chế:

• Không hiệu quả với vi khuẩn không có vách tế bào (như Mycoplasma) hoặc vi khuẩn kháng cephalosporin.
• Có thể gây phản ứng dị ứng, đặc biệt ở những người có tiền sử dị ứng với penicillin.
• Một số thế hệ có giá thành cao hơn so với các kháng sinh khác.

Tương lai của cephalosporin

Với sự gia tăng của tình trạng kháng thuốc, cephalosporin tiếp tục được nghiên cứu và phát triển. Những thế hệ mới hứa hẹn cải thiện hơn nữa về phổ kháng khuẩn và hiệu quả trong điều trị các nhiễm trùng nghiêm trọng.