1. Văn học Việt Nam hiện đại

Phần văn học Việt Nam hiện đại trong học kỳ 1 chủ yếu gồm các tác phẩm quan trọng trong chương trình:

• Tuyên ngôn độc lập (Hồ Chí Minh):
  Tác phẩm mở đầu chương trình Ngữ văn 12, được xem như "bản tuyên ngôn của thời đại".

  • Nội dung trọng tâm:
    • Cơ sở pháp lý và chính nghĩa của dân tộc Việt Nam.
    • Lời tố cáo tội ác thực dân Pháp.
    • Khẳng định quyền tự do, độc lập của dân tộc Việt Nam.
  • Kỹ năng cần nắm: Phân tích đoạn trích quan trọng, hiểu giá trị lập luận, nghệ thuật dùng từ của Hồ Chí Minh.

• Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài):
  Truyện ngắn khai thác vẻ đẹp của con người Tây Bắc qua hình tượng nhân vật Mị và A Phủ.

  • Nội dung trọng tâm:
    • Số phận đau khổ của người nông dân miền núi dưới ách áp bức phong kiến.
    • Quá trình thức tỉnh và khát vọng tự do của Mị.
  • Kỹ năng cần nắm: Phân tích nhân vật, liên hệ bối cảnh lịch sử.

• Vợ nhặt (Kim Lân):
  Một câu chuyện xúc động về tình người trong nạn đói năm 1945.

  • Nội dung trọng tâm:
    • Cảnh đói khổ của người dân trong nạn đói.
    • Tình yêu thương và khát vọng sống mãnh liệt của con người.
  • Kỹ năng cần nắm: Phân tích hình tượng nhân vật Tràng, bà cụ Tứ và người “vợ nhặt”.

• Chiếc thuyền ngoài xa (Nguyễn Minh Châu):
  Truyện ngắn mang tính triết lý sâu sắc về cuộc sống, nghệ thuật và con người.

  • Nội dung trọng tâm:
    • Mâu thuẫn giữa vẻ đẹp nghệ thuật và thực tế đời sống.
    • Tâm trạng, hành động của nhân vật Phùng và thông điệp về nhân sinh.
  • Kỹ năng cần nắm: Cách khai thác mâu thuẫn và biểu tượng trong truyện.

2. Văn học nước ngoài

• Ông già và biển cả (Ernest Hemingway):
  Một tác phẩm tiêu biểu của nền văn học hiện đại Mỹ, thể hiện vẻ đẹp của con người trong hành trình chinh phục thiên nhiên.

  • Nội dung trọng tâm:
    • Hình tượng ông già Santiago – biểu tượng cho sự kiên cường, ý chí vượt khó.
    • Tinh thần “con người có thể bị hủy diệt nhưng không thể bị đánh bại”.
  • Kỹ năng cần nắm: Phân tích hình tượng nhân vật và ý nghĩa triết lý của câu chuyện.

• Số phận con người (Mikhail Sholokhov):
  Tác phẩm phản ánh cuộc sống đau thương nhưng đầy nghị lực của con người trong chiến tranh.

  • Nội dung trọng tâm:
    • Hình tượng nhân vật Andrei Sokolov – đại diện cho ý chí, sự kiên cường trước bi kịch.
    • Tinh thần nhân đạo sâu sắc của tác phẩm.
  • Kỹ năng cần nắm: Phân tích tình huống truyện và giá trị nhân văn.

3. Nghị luận xã hội và nghị luận văn học

• Nghị luận xã hội:

  • Các chủ đề thường gặp:
    • Các vấn đề liên quan đến lối sống (trách nhiệm, trung thực, lòng vị tha).
    • Các vấn đề về môi trường, giáo dục, văn hóa.
  • Kỹ năng cần nắm: Lập dàn ý, trình bày rõ ràng, dẫn chứng thực tế phong phú.

• Nghị luận văn học:

  • Các dạng đề nghị luận:
    • Phân tích một nhân vật, đoạn trích trong tác phẩm.
    • So sánh hai tác phẩm hoặc hai hình tượng.
  • Kỹ năng cần nắm: Trích dẫn dẫn chứng phù hợp, liên hệ thực tế và bối cảnh lịch sử.

II. Phương pháp học và ôn tập hiệu quả

1. Tóm tắt tác phẩm:
   Đọc kỹ và ghi chép lại nội dung chính, các chi tiết quan trọng trong mỗi tác phẩm.

2. Phân tích chi tiết:
   Tập trung vào nhân vật, tình huống truyện và ý nghĩa của các hình tượng nghệ thuật.

3. Học từ dàn ý:
   Sử dụng dàn ý chi tiết cho từng bài phân tích văn học hoặc nghị luận để dễ ghi nhớ và ôn tập.

4. Luyện đề:
   Làm các đề thi thử, rút kinh nghiệm từ lỗi sai và ghi nhớ cách triển khai ý.

5. Kết hợp lý thuyết và thực tiễn:
   Liên hệ kiến thức trong bài với các vấn đề xã hội, giúp bài viết sâu sắc và có sức thuyết phục hơn.

III. Một số mẹo làm bài thi học kỳ 1 – Ngữ văn 12

1. Đọc kỹ đề bài:
   Xác định rõ yêu cầu đề để tránh lạc đề.

2. Lập dàn ý trước khi viết:
   Việc lập dàn ý giúp bài viết logic, tránh bỏ sót ý quan trọng.

3. Chú trọng mở bài và kết bài:
   Mở bài cần hấp dẫn, kết bài phải đọng lại ý nghĩa sâu sắc.

4. Quản lý thời gian:
   Phân bổ thời gian hợp lý cho từng phần: đọc hiểu, nghị luận xã hội, nghị luận văn học.

5. Kiểm tra lại bài viết:
   Xem lại lỗi chính tả, ngữ pháp và câu chữ trước khi nộp bài.

IV. Kết luận

Tài liệu ôn thi học kỳ 1 Ngữ văn 12 là công cụ quan trọng giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm và rèn luyện kỹ năng làm bài. Chăm chỉ ôn tập, kết hợp lý thuyết và thực hành sẽ giúp bạn tự tin đạt kết quả cao trong kỳ thi. Hãy tận dụng thời gian để ôn luyện kỹ lưỡng và cải thiện từng ngày!